Birinci Qısım-Birinci Fasıl-Don Kihot-Eşref Şemizade
Meşur idalgo Don-Kihot Lamançlınıñ yaşavı ve tabiyatı aqqında
Lamançanıñ, adını hatırlamaq istemedigim ufaq bir şeerçiginde, eski qalqanı, süngüsi, arıq atı ve av kopegi olğan idalgolardan birisi yaşay edi. Onıñ keliriniñ dörtte uçü, qoy etinden ziyade tuvar etinden pişken sıcaq aşqa, aqşamlıq adiy şorbağa, cuma ertesi kunleri delos ve kevrantosqa, cuma kunleri mercimek, bazar kunleri qoşma olaraq gogercin etine kete edi. O, evinde qırqñı keçken bir hızmetçi qadın, qız qardaşınen daa yigirmi yaşına kelmegen qızını, ev ve çöl işlerinde çalışmaq içün bir oğlan tuta edi. Bizim idalgo ozü elli yaşında qadar mazallı, at çeñeli bir adam olıp sabaları pek erte qalqar ve avcılıqnı da pek sever edi. Onıñ adı Kihada yahut Kesada edi. O, başqa işlernen meşgul olmağan vaqıtlarında (bu ise seneniñ buyük qısmını teşkil ete edi) rıtsar kitaplarını o qadar gayretnen oquy edi ki, atta oz hocalığını ve avcılıqnı bile unuta edi. Bu saada onıñ tedbirsizligi meraqlığı o derecege yetti ki, rıtsar kitaplarını elde etmek içün pek çoq desyatina ekinlik toprağını sattı.
Aytacağımız bizim idalgo oquvğa o qadar daldı ki, kitaplarnıñ uzerinde gece-kundüz vaqtını keçirip ahır soñu aqılını oynattı. Onıñ hayalı cenkler, uruşlar, tılsımlar, yaralanuvlar, sevgi vaqiaları, kuncülik kibi manasız şeylernen toldı. Butünbu uydurmalar onıñ başına o qadar qaviy zemin oldı ki, olarnıñ episiniñ aqiqat olğanına şek-şubesi qalmağanı kibi, dünyada onıñ içün bu kitaplardan da doğru tarih qalmadı.
Niayet, butün aqlını gayıp etken soñ, onıñ başına dünyada daa iç bir aqılsıznıñ aqlına kelmegen bir fikir keldi. O, bir taraftan ozüniñ şanı içün, diger taraftan memleketniñ raatlığı içün- gezicı rıtsar(şövalye) olmağa, butün silalarını taqınıp, atına minip türlü vaqialar izlep dünyanı gezmege, kitaplarda olğan gezici rıtsarlar kibi butün telükelerniñ qarşısına çıqıp, ozüniñ adını şan-şuret ile qaplamağa qarar berdi. Zavallı ozüni oz hayalında eñ azdan Trabzon devletiniñ taşına layıq kore edi. Boyle tatlı hayallarnıñ dumanı içinde, olarnıñ bergen zevq, sefasına aldanıp, ozüniñ istegen işini meydanğa ketirmege qarar berdi.
Er şeyden evel o, asırlardan beri totlanıp, kogerip qartbabalarınıñ kunünden qalğan rıtsar urba ve silalarını temizledi. O, olarnı elinden kelgeni qadar yahşı etip temizlep tüzeltti. Lakin olarnıñ pek çoq eksik yerleri bar edi. Şleminiñ koz qapağı ve aşağı qısmı yetişmey edi. Şay olsa da o ozüniñ ziyrekliginen muqava kağıtından koz qapaqqa oşağan bir şep yapıp, bağlağan soñ, şlem aqiqiy rıtsar şlemi şeklini aldı. Doğru, o bir aftadan beri yapqan-koz qapağınıñ qaviyligini sınamaq içün, qılıçını çıqarıp eki kere şlemniñ ustüne urdı ve birinci uruşında qırq parça etti. Lakin koz qapaqnıñ parçalanması onı utandırmadı. O, ileride bunıñ kibi qazalardan ozüni qorçalamaq içün şlemniñ içine sıra-sıra demir teller qoyıp onıñ qaviyligine pek işandı ve onı dünyada eñ birinci şlem esap etip bir daa tecribe etmemekni qararlaştırdı.
bu işni bitirgen soñ o ozüniñ atını baqmağa ketti. Tamam 4 kunge qadar oña ad tüşünip yurdi. O oz-ozüne:-Bu qadar meşur rıtsarniñ atı, er keske belli bir lağapqa saip olmalı, dey edi. Bunıñ içüno, oña oyle bir ad qoymaq istedi ki, o ad onıñ em evelki alını, em de gezici rıtsarınıñ eline keçken soñ, alğan alını, añlata bilsin; çünki efendisiniñ vaziyeti deñişken soñ onıñ da başqa şanlı bir ad ile adlanması kerek edi. Boylelikle aqlına kelgen bir sıra adlarnı teşkerip baqqan soñ ahır-soñu atına ''Rosinante'' adını berdi- bu ad, oña atnıñ em evelki acınıqlı alını, em de dünyanıñ eñ birinci, eñ yahşı atı alını alğanını añlatqan kibi korüldi.
Atına oz istegine kore ad bergen soñ ozüne de bir ad qoymaq istep bir afta da onı tüşündi ve, niayet, Don-Kihot adını almağa qarar berdi. Lakin batır Amadisniñ yalıñız Amadis adınen qanaatlanmay, oña bir qırallığınıñ ve Vatanınıñ adını qoşıp Gollalı Amadis adınen kezgenini hatırlap- Don Kihot da ozüniñ adına Vatanınıñ adını qoşıp Don-Kihot Lamançlı olmaqnı arzu etti.
Silahlarını temizlep, eski şlemden koz qapaqlı yañı şlem yapıp, atına ve ozüne yañı ad berip, bizim idalgo, şimdi ona yalıñız bir şey yetişmegenini-yani aşıq olmaq içün bir qadın kerekligini, sevgisi olmağan gezici rıtsarınıñ-yapraqsız ve yemişsiz ağaçtan farqlı olmağanını qararlaştırdı... O, oz-ozüne şay dedi:
''Eger men butün gunahlarım içün ceza olaraq, yahud bahtlı taqdirimden sebep bu yerlerde (butün gezici rıtsarlarnıñ başına kelgeni kibi) bir tutqanda onı egeri ustünden tüşürsem ya da bir urganda kevdesini ekige bolüp, ozüme teslim ettirsem-soñ onı birisine bahşış etip yibersem yahşı olmaz edimi? Eger o, menim sevgili senorımnıñ ogünde tiz çökip mulayim bir sesnen: ''Sayğılı senora, man Mamendraniya adasınıñ padişası, Karakuliambro, şimdige qadar daa keregi kibi maqtalmağan rıtsar Don-Kihot Lamançlınen kureşkende yenildim. Şimdi o meni sizge gonderdi. Siz sayğılı senora istegeniñiz kibi menden faydalana bilesiniz''.
Bu sözlerni aytqan soñ ve daa ziyade ozüne maşuqa tapqan soñ bizim rıtsar pek quvandı. Onıñ şeerine yaqın bir koyde Aldonsa Lorenso adında dülber bir qız yaşay edi. Qıznıñ haberi olmasa da bir vaqıtlar Don-kihot onı sevip yure edi. Şimdi de bizim rıtsar ozüne, onı layıq korüp, oña prints ve zengin senora adlarına beñzegen bir ad tüşünip, ahırsoñu Dulsineya Toboslı adını berdi (Aldonsanıñ doğğan yeri Tobosso edi) bu ad da oña, ozüne ve atına taqılğan adlar kibi guzel ve manalı koründi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder