Greko Tatar Tili-Urum Tili-Hoşu-Harlampiy Fedoroviç Kurkçi

Greko Tatar Tili-Urum Tili-Hoşu-Harlampiy Fedoroviç Kurkçi
Unesco
Komar-Kamara
Velikonovosilkivskiy r-n Donetska Obl.

Obizimças hoşu, a hazahçaz da o skaçka. Hoşu sayıliy. Men varmadım hoşuya. Öle atım yoh edi. Ao urum adama var edi bir çal at- yeniji edi er zamana. Mariupolya da yendi, mında da yener edi.

Dügünner olur edi. Dügünnere şorbacı dört-beş kün ögne aytıp: t'imin var çapan atları, şop hoşuya azırlansınnar, hoşu olajah. T'elin-küyev t'elgen soratın babası çıharıy hoşuya peşt'eş: Bir hoyun hoyayım, bir poşu hoyayım, beş kümüş te ahça rahıya hoyayım. T'im yenip, o alajah oları. Avele. Süftet'i t'elennen avele huryuh baş t'ese et'inji at, ona da veriliy pay. Ardından t'egennere endi yoh edi, olara yoh. Ao huryuh baş t'elen alıy. Huryuh baş t'elen: atın huryuğu abu-oon da başı abrada. Huryuh başına olmaanna yoh. Yohtur. Vermiyler.

O at, huryuh baş t'egen, o bet'im t'eçejek te süftet'i atı. Atlısı da yibermey onu-onu abelesne doğru propezat etiy. Avele aylãnğan-yibermey, çıhamasın ögne. Ao huryuh baş t'iten ata peşt'eş veriliy.

Tebbet Suresi- Quran- Qırım Tatarca

Tebbet Suresi

Fatiha suresinden soñ Mekkede engendir, 5 ayettir. Tebbet degen, Qurusın! manasında bir bedduadır (lãnetlevdir) ki , o Ebu-Leheb aqqında engendir.

1-2. Ebu-Lehebniñ elleri qurusın-elãk olsın! Em qurudı, em elãk oldı. Mal-mulki ve qazanğanları oña fayda bermedi.
3. O, alevli ateşke yaslanacaqtır.
4-5. Qadını da, boynunda pişkin liften orülgen arqan olğanı alda odun taşıycaqtır!

Kãfirun Suresi-109- Qırım Tatarca

Kãfirun Suresi-109- Qırım Tatarca

Bu sure de Mekkede nazil olıp, 6 ayettir. Surede İslam dini quvetlenip, keniş darqalğanını korip telükege tüşken inkãrcılar, peyğamber Aleyhis-Selamnı da, onıñ sahabalarını da bu Doğru yoldan taydıruv ğarezliginen onıñ aldına kelip: Ey, Muhammed, kel biz de seniñ Tañrıñnı tanıp, oña ibadet eteyik, sen de kel, oz Tañrıña qoşıp, bizim putlarımızğa da sığın,-degenleri beyan etile ki, sure ana şu vaqqıtta engendir.

Bismillãhi'r-Rahmani'r-Rahim.
1-2. (Ey Muhammed) Ayt ki: Ey, inkãrcılar! Men siziñ tabınğan şeyleriñizğe tabınmam!
3-4. Ve siz de men tabınğan (Alla)ğa tabınmazsız.
4.Men de siziñ tabınğanıñızğa tabınacaq degilim!
5.Menim tabınğanıma da siz tabınacaq degilsiñiz.
6.Siziñ diniñiz-oziñizge, menim de dinim ozimedir.

Greko-Tatar Tili-Urum Tili-Urum Aşavları-E,E. Yur'eva

Greko-Tatar Tili-Urum Tili-Urum Aşavları-E,E. Yur'eva
Unesco
Komar-Kamara
Velikonovosilkivskiy r-n Donetska Obl.

Betmez-Urum Aşavı
Yapılıp bele. Yuvaysı harpuzu, hıraysı taş sütne, sora süziysi elekten, hoyaysı yiri tavaçee, haynatıysı plita sütne, hor sütne. Bir seberkadan çıhay bir (ya o naz aytajağım?) bir litr... bir oha betmez. Sora hoyaysı, aşaysı hatıhnen. Alıysı haşıhnen, hatıh harıştrıysı betmeznen aşaysı. Bahlanen aşaysı, haymahnen aşaysı.

Dügü şorbası pişiy bele. Artlaysı kartop. Hoyaysı suyunu. Taşlaysı kartobunu içne, tuzlaysı. Soğan doğraysı içne. Taşlaysı dügüü içne. Haynay, pişiy. Dadını bahaysı. Stesen, havruysu soğan, hoyaysı yağnen, stesen, salanen havrup. T'im naz bed'eniy-öle. Ögne, ğarip zamannarına, pişiir edler bayat salanen. Şini, t'im nas stiy, öle havrup aşay.

Köbete.
Naz yapaylar köbete? Basaylãr amur. Tuzlaylar suyu dadınen. Sora basaylãr-pek hatı olmasın. Turuy amur bir yarım saat, alışıy. Sora yapaysı yırmı yomalah. Tübün de, sütün de yağlaysı. Açaysı episin de yırımısnı sozaysı. Tavanı azırlaysı. Jılıtıysı yağı, jılıştırıysı tavaa. Sora birni tava sütne yağlaysı, sora öbürnü. Yırımısnı öle yağlaysı. Sora hoyaysı sütünden habah, şet'erliysi dadınen, yüzümnen sepiysi ya fişnenen, yağlaysı onu da. Sora yene de yırmı yaprah ta açaysı, sozaysı öle, örtiysi. Kruğomunu güzel basaysı. Tavaan kruğomunu, sütünü t'esiysi ohlovnen, abele t'esiysi sütünü, yağaların, abların da t'esiysi pıçahnen, taşlaysı. Sora hoyaysı sobaa. Pişiy bir saat. Çıharıysı sıjah. Sıjah aşaysı. Sora sofra hoyajahta t'erek jılıtmaa sobaçee hoyup yene.

Havun haymah-
Biliysi naz oluy? Sığırı sağaysı. Süziysi yiri çoyunçee, hoyaysı plita sütne, haynatıysı. Sora da şaprüysü onu-hatay haymah, turuy bir sutka. Jıyaysı. Halını et'i parmah oluy. Sora hoyaysı savutnen sofra sütne. Dügüne de, bayrama da.

Haymah-hatıh.
Baarde buzovlay sığır. Sütü arınıy bir aftadan son penirden. Sora sağaysı sığırı, süziysi sütü çoyuna, hoyaysı salhına. Turuy bir-et'i saat. Sora hoyaysı plita sütne, aş pişiren plita sütne. Hapatıysı stü. Köterliy süt-alıysı hadeyi, şaprüysü sütü. Köprüy stü. Bir-eg'i saat turuy ateş sütne, hatay, alıy köpük, söniy, teşijik-teşijik, oluy haymah. Ertes künü jıyaysı o haymahı, jılıtıysı, yiberiysi onu ekşi çiy haymahnen. Tutaysı yarım künü-ekşiy. Alıt taşlaysı yanaşa, suvuy. Sora hoyaysı hatıh seleye, sütne yaydırıysı süzen şiy, penir-hatıh bezi. Büldanen alıysı, tökiysi azjıh-azjıh-süzlüy. Sora oluy hatıx. Aşaysı.

Hatlama yapaylar bele. Basaylar mind'en amurdan. Sıjajıh. Miniy üç saat. Sora eziysi. Sora bir tosat taa miniy bir saat hadar. Sora yapaysı. Açaysı bir altı-yedi yaprah, köbete yaprahları t'ibik. Sora sozlaysı, yağlaysı, naz yağlısı olsun, nazın bed'eniysi. Sora hoyaysı tavaçee, hoyaysı sıjağa. Yene miniy, ökmek t'ibik, köterliy. Yahaysı sobayı, hoyaysı sobaçee. O da bir saat pişiy. Sora aşaysı.

Adalet Ruhiyet Menzili-Çolpan ve Gasprinskiy

Adalet Ruhiyet Menzili-Çolpan ve Gasprinskiy

Keçende İsmail Gasprinskiy edebiy mirasını kozden keçirgende, onıñ 1884 senesi yazğan şı sözleribi oqup hayal deryasına daldım: Sayğılı dostlarım, bizim içün eñ eyi iş, ilim ve maarif işidir, eñ muqaddes ıntıluv-ilimge ve maarifge ıntıluvdır. Çünki insannı insan etken-emek ve bilgidir. Bilgi-tsivilizatsiyağa yetüv vastasıdır ,tsivilizatsiya ise insannıñ yaşav maqsadı ve usulıdır.

Yıllar tereninden aytılğan bu sözler guya bugun içün yañğırayatqan kibi oldı. Guya bugunniñ adamı bugunniñ nesilini qayğırıp telükelengen kibi. Ebet, tefekkür mulkiniñ aqiqiy saipleri qartaymay, olmey eken. Aksine, olar qaldırğan qıymetli hazine vaqıt keçken sayın ozüniñ yañı-yañı çizgilerini kosterip, ep renkini dülberleştirgen cilve kibi yañı-yañı mundericesini zenginleştire eken.

Biz yañı asır bosağasındamız: yañı asırda er şey başqaca olacaq, degen hayaldamız. Yarından umüt beklep yaşamaqtamız. Şairlerden birisi beklevde lezet, arzuda serbest ruh bar, degen eken. Çeşit türlü davalı vaqialarğa tolu bir asır artta qalmaqta. Lakin endi keçmişte döneyatqan asırdan alacaq uluşımız az degil. Hususan, maneviyat saasında musbet dersler kelecek nesil içün faydalı. Yigirminci asırnıñ başında teraqqiyat yoluna ıntılğan türkiy halqlar maneviyeti qıyın manialarğa rastkeldi. Hususan, şahısqa tabınuv yıllarından soñ maneviyetke ağır darbe endirildi. Şekilce milliy, munderice ceetinden sotsialistik degen çul tutmağan gaye sanat inkişafına sed çekti. Aksine bu em şekil, em munderice ceetinden sotsialistik tarzda omürge keçirilgenini endi añlap başladıq. Endi yavaş-yavaş şu devir nazariyelerine teñkidiy koz taşlamağa alışmaqtamız.

Devir talabınen keçmişke ciddiy koz taşlav, onıñ en faydalı ceetlerini belgilev ve kelecek nesillerge yetkizüv ihtiyacı şimdi pek sezilmekte. Çünki, totaliter qurum biz içün şimdi añlamaga ıntılayatqan manadaki medeniyetke muhtac degil edi, onıñ oz qiyafetine layıq silası bar edi: qorquzuv, yalannen aldatuv, guzel kelecek işandıruv, fikir ukümranlığını alemge keçirüv, bu usullarnıñ episi kutlege yat bozğuncılıq medeniyeti içün temel oldı. Şu devir medeniyeti vatanperverlikni, adaletperverlikni, milletlerara dostluqnı, beynelmilel, terbiyeni tarğıp ete edi, amma bu tarğıbat insan tabiatına sıqı aşlanmağa, kirip barmağa yol bermegen ğayeler edi. Bu ğayelerniñ maiyeti dünyada eñ alicenap yöneliş sıfatında tarğıp etildi ve onıñ tesirinde bir qaç nesil terbiyelendi. Lakin, Allağa şukürler olsun ki, onıñ devir sınavından keçe bilmesligini sezgen, ellerinden kelgeni qadar oña boysunmağan şahıslar bar edi ki, şimdi biz olarnıñ telükeleri nafile olmağanını koremiz. İsmail Gasprinskiy ve Abdulhamid Çolpan uzaqnı kore bilgen şoyle insanlardan ediler.

Biz, Qırımtatarlar-şahısqa tabınuv deviriniñ qurbanları, bu sahte ğayelerniñ zulumını digerlerine nisbeten ziyade başımızdan keçirdik. Cenk siltemi manaçığınen yurtundan quvulğan Qırımtatarlar sabıq SSSR(SSCB)'nıñ çeşit koşelerine dağıtıldı. Olarnıñ ekseriyeti Ozbekistanğa kelip tüşti. Şeerlerge ve rayon merkezlerine tüşkenlerniñ balaları rus mekteplerinde tasil aldılar. Biz kibi uzaq qışlaqlarğa tüşkenlerniñ balaları ozbek mekteplerinde oqudılar. Biz içün bu ozune has mektep oldı. Tilimiz, dinimiz, urf-adetlerimiz bir olğan türkiy halqlarnıñ medeniyetini ogrenmege merağımıznı yaşlıqta alıştırdı.

Taşkent Devlet universitetiniñ filologiya fakultetinde oquğan yıllarımda bazı muallimler Terciman gazetasını añsalar da, o qayerde ve kim tarafından neşir etilgenini, o ceditçilik areketiniñ başında kim bulunğanını aytmay ediler. Şu yılları endi Hruşöv deviri-siyasette cıllılıq kunleri başlağanındanmı, bazıda Abdulla Qadiriy, Abdurauf Fitrat, Abdulhamid Çolpan cedit burjua edebiyatınıñ vekilleri, degen mulaazalar qulağımızğa çalına edi.

Belli qırımtatar şairi, şarq edebiyatınıñ bilgiri Eşref Şemi-zade altmışıncı seneleri Ğafur Ğulam adına edebiyat ve sanat neşriyatında şarq edebiyatı bolüginiñ mudiri edi. O yurttan ayırı tüşken biz kibi yaşlarnıñ edebiyatınen hususan türkiy halqlar medeniyetleri inkişafınen meraqlanıp başlağanımıznı alğışlay edi.

Karakuba-Qırım'da Urum Köyi-İncil Parşömeni 2, Greko-Tatar Tili

Karakuba-Qırım'da Urum Köyi-İncil'in Parçası,1743 yılı elyazması Greko-Tatar Tili
Rumeyske Selo V Krımu
Fragmenti z Evangeliya 1743 roku

Marka (16:1-8)

Ol zamanda jumaa ertesi keçtikten sora Maria İmağdalinı, ve bir Mari İakovosun, ve Salomi baarlar satın almışlar ve varıp Hristos efendinin mezarına silmee. Ve bazar künü erken vardılar mezara ve küneş doğmah meelinde kendi aralarında dediler ki, ajap, kim yuvarlatır bu taşı biz mezarın ağzından? Ve haçan ki bahtılar- taş yuvarlanmış turuyur mezarın ağzından, zire bek büyük idi.

Ve haçan ki mezarın içine kirdiler ve kördüler-bir genç yigit oturur udu sağ yana beyaz esvap kiyinmiş, ve tajibe ettiler onu kördükleri kibi. Ol da dedi bunlara: Tajibe etmeyesiñiz, ve İisus Hristos efendi arasıñız ve ol Nazaretli stavros olunanı, ve ol tirildi, şindi bunda yohtur, ve ne ararsıñız? İşte, budur mezarı, lakim varıp söyleyesiñiz şegirtlerine ve Petrosa, ve Ğalilayada onu körejeksiñiz, nice kendisi der idi size.

Ve saatında mezarın içinden çıkıp kittiler. Bir horhu ve bir titremek tuttu onları, ve biri birine jevap bile vermee hadar olamadılar.

TsNB, D.A. 27 L. (Muz.254), ark.108-108 zv.

Karakuba-Qırım'da Urum Köyi-İncil'in Parçası, Greko-Tatar Tili

Karakuba-Qırım'da Urum Köyi-İncil'in Parçası,1743 yılı elyazması Greko-Tatar Tili
Rumeyske Selo V Krımu
Fragmenti z Evangeliya 1743 roku


Matviya (28:16-20)

Ol zamanda on bir apostoloslar vardılar Galilayaya ve ol denilen dağa Hristos efendi sımarladı bunlara ki: Beni onda köresiñiz kerek. Ve Hristos efendiyi kördükleri kibi sejde ettiler ve fikir etip tururlar udu Hristos efendimizin ölüp ve tirildigine. Ve Hristos efendi de açan yahlaştı bunlara ve şegirtlerine dedi ki: Ve bana öküm verilmiştir kök yüzünden ve yer yüzüne. Ve varasıñız benden ötürü jümle dünyayı ve jümle milletleri, ve aziz evangeliostan nasaat etesiñiz bütün alemi. Ve kim ki ihtiyat eter ise er minletlerden, onları vaptiz etesiñiz, babanın, ve oğlunun, ve aziz uruhu adına vaptiz olsunlar. Ve nasaat etip bildiresiñiz jümle aleme ol ki size sımarladığım jevapları. Ve ben siziñilen bileyim dünyanın ahırınadah. Amin.

TsNB, D.A. 17L. (Muz.254), ark.108.

Panayanıñ Hekmetlerinden Ötürü Bu Vatopedi Manastirin içinde olmuş-At Meydanı-Greko Tatar Tili

Panayanıñ Hekmetlerinden Ötürü Bu Vatopedi Manastirin içinde olmuş
Unesco

Eyidir ki söyleyim ol hekmetlerden ki Panayadan olmuş bu aziz manastirin içinde. Ve ol büyük Theodosios padışah bu aziz manastiri yaptıhtan sora öldü, Arkadios padışah oldu Stambolun içinde. Ve ol zemanda kızı Plakidiya Konstantinos hocasının iziniylen Romadan halhtı da keldi, bu manastiri körüp ziyaret etsin, dey, em de Stambola varıp Arkadios hardaşını körsün. Ve nice keldi bu manastirin limanında, Avret limanı dedikleri yerde padışah çektirisinden çıharı çıhtı. Ve keşişler de, nice eşittiler ki valite keldi, deyin, harşılamaya çıhtılar episi. Ve ol valite de ekliseye keldiği zaman büyüklenmemek içün eklisenin bahırlı büyük hapudan istemedi içeri kirmeye. Ve hapuya yahın vardığı kibi körünmez yerden bir ses eşitti, ve der idi ona: Dur, sahın içeri varma, zira hazebe oğrarsın. Ve o da, ol sesi nice eşitti, yüzü hoyun yere tüştü ve ağlayıp der idi: Ya jümleden aziz Valitullah, suçumu bağışla, zira yunahkãr hulun kibi suç ettim. Ve ondan sora halhtı da emr etti ki, orada sesi eşittiği yerde bir eklise yaptırdı Ayas Dimitriosun adına ve Panayanın ikonasını zografis ettiler orada, ve adına Zoodohos dediler. Ve bir kandil de asmışlar Panayanın ögüne, ki akimitos yansın. Akimitos demek- yeje kündüz yanar, iç sönmez demektir. Ve ondan sora vardı Stambola ve bu ajayip hekmeti Arkadios hardaşına söyledi. Ve o da, nice işitti ki, Panaya hız hardaşına da hekmet kösterdi, taaciplendi ve çoh bahşışlar verdi bu manastire ve buru velayetinde de bağışladı ol güzel metohu ve onda olan Kioloda dört payından birini vermiş, köy içinde de bir tükãn verdi ve hayır akaretler daa vermiş o hadar, ki yılda 12 litra altın ve 15 de kümüş keleri var idi manastirin. Litra demek-3 litra bir ohadır. Olar ki manastirin eski kondikasında yazılıdır ve bu Arkadios padışah tikmiş ol büyük taş diregi Stambolun içinde At meydan dedikleri yerde ve bu künedek turur.

Kolofon 1

Kolofon 1
Unesco

Ölüm kelir, ölüm olur, elim çürür, toprah olur, yazan ohuyan rahmet alır, bu kitaba yazılanlar bu dünyaya halır. Şükür Pedere, ve Oğula, ve Aziz Ruha, ve şimdi, ve daima, ve ebedlerin ebedlerinedek. Amin.

Buları yazan ben yunahkãr hulunuz Karani köyinde Stefan Theod. Popov.

GP: IV

Veruyu Vo Edinago Boga-Tek Tañrı'ya işanam-Greko Tatar Tili

Vruyu Vo Edinago Boga-Greko Tatar Tili
Unesco

Yınanırım bir Allağa, üme dünyayı tutan babaya, yeri ve kökü, körünen ve körünmeyenneri yohtan bar etip yaratana;

Em bir efendi Yisus Hristoza ki Allağın oğluna, ol ki bir doğmuş ve jümle ebediyedlerden evel babadandoğmuştır, nurdan nur, Allahtan hak Allah doğmuştur, amma yaratılmamıştır, ol ki zatı babadandır, ki jümne şey oldu, ki biz insannardan ötürü ve bizim helasımızdan ötürü köklerden endi, ve Aziz Ruhtan ve ol bikir Meryemden ve insan oldu, Stavros oldu, dahi bizim içün Pontios Pilatosun vahtında ve jeza çekti, ve kömüldü, ve üçünjü künde kitaplara köre tirildi, ve köklere çıhtı, ve babasının sağ tarafında oturdu, ve yene kelecektir azim ehtişam ilen bile, öküm etecektir tirileri ve ölüleri, ki onun padışahlığının tügenmesi yohtur;
Ve ol Ruh, ol Aziz, Ol Rabbi, o Ömür verici, ol ki Baba ilen bile ve Oğul sejdalanır ve bile ehtişamlanır, ol ki peyğamberlerin söyledikleri;
Daa bir ol aziz umumiye ve resülliye ekliseye;
ıhrarım budur ki yunahlar af olması içün bir Vaptiz vardır;
hatlanırım ölülerin tirilecegini ve ömür kelejek ebediyedek. Amin.

GP:I-V.