Bir Saray Kuracakman-Bekir Sıdqı Çobanzade

Bir Saray Kuracakman-Bekir Sıdqı Çobanzade

Bir Saray kuracakman! Han bolsam içinde.
Kul, ırgad, açlık, horluk, kan bolmasın içinde..

Taşını yad ellerden ketirtmem hiç,
Cetişir öz curtumda çıkkan kerpiç.

Bek yüksek bolmasa da kök töbesi,
Temelli bolsun, aydınlık, her köşesi..

Penciresi geñiş bolsun, kirsin ışık,
Carlıga her kapısı bolsun açık..

Kesmesin kıbla celin hiçbir üyniñ,
Bolmasın karaltısı falan biyniñ..

Bir Saray Kuracakman, han bolmasın içinde,
Kul, ırgad, açlık, horluk, kan bolmasın içinde..

Cıyayım alt üst etip catgan cerin,
O eski zor cigitler kemiklerin..

Bularman balçıgnı yogurayım,
Her kabirge kemik dep bagırayım...

Şay etip izgüleşsin dört dıvarı,
Çeşmesi, çeçekleri, keñ azbarı..

Taptama izgü cerni endi işsiz,
Sal Saray, kur devletin bolsun eşsiz..

Bir Saray Kuracakman, taş bolmasın içinde,
Hep kemik, hep can bolsun, caş solmasın içinde,

Aç bolmasın içinde..



Lozan, 22.05.1920

Zavallı(Mağdur) Türük-Bekir Sıdqı Çobanzade

Zavallı(Mağdur) Türük-Bekir Sıdqı Çobanzade

Zavallı Türük, bahtsız tuvgan
Seniñ de cıldızın tıñ bermiy urgan

Keçmişiñ aytmayım, közlerim iye.
Tarihiñ açmayım, cüregim küye..

Cadlarnıñ koluna tüştü mü sarayıñ,
Karardı, silindim cıldızlı ayıñ..

Arabı, Acemi yalancı dostuñ
Neçün sen olarnı koşuda ozduñ...

Bir sürü düşmanıñ, uçun düşmanıñ
Bira dep içeler zavallı kanıñ.

Paşalar, agalar, o hanım beyler
Bir talay esirik, koluñda neyler..

Coluñdan ettiler, dogru coluñdan
Tiliñni aldılar karuvsuz koluñdan..

Cahilsiñ özüñnü añlayalmadıñ.
Özüñnü körüp de cılayalmadıñ..

Barbarsın: Her yerde özüñni aşadın
Cadlarga ballarıñ aşatıp caşadıñ..

Cadlarnıñ kaşına urulgan ediñ
Cadlarnıñ tahtına kurulgan ediñ..

Seniñ de bar edi atadan kalgan,
Karuvlu bir tiliñ, vatılmaz kalkan.

Altı yüz cılda tek kışnı kördüñ,
Altı yüz cılda kaltırap cürdüñ..

Osmanlı Devleti ne yalan bir söz!
Ne yañlış köre eken karuvsuz bir köz..

Devletiñ seniñ zavallı Türük
Yüzlerce yıllar acı öksürük!

Bir künçük kelir de uyanır mekensin?
Öz tuvgan tiline dayanır mekensin?

Karaman çobanı, o adsız Yörükler
Oñmagan kişiler, kerçekçi Türükler

Turar mekenler kurtuluş körüp,
Türükçe aytıp, Türükçe ökürüp.

Bu künüñ karangı, menimkidayın
Kün bata, kar cava beklegensayın..

Kabe'de başkası Kur'an'nı algan,
Peygamber bir deren yukuga dalgan..

Mescidler tozlana, örümcek üre,
Minberni körülmez kurtçuklar kemire,

Bir Urum uzakda tarihiñ yaza
Barbarlar tarihi adını kaza..

Bir osal süyünç bar, avcılar betinde
Tizilşip turalar kiyikniñ çetinde

Bir menmen uzakta duvañnı etken,
Tuvganıñ, seniñmen ölümge ketken.

Bir menmen kolumnu kökke köterip
Ümütke ölmez dep ümütler berip.

Bir menmen cılaycak yaz, kış, bahar..
Bir menmen, kardaşıñ, men Pis Tatar!

Budapeşte, 30.01.1919

Aqmescit Bazarında-Şakir Selim

Aqmescit Bazarında-Şakir Selim

Aqmescitniñ bazarında qaynay adam deryası,
Biri ala, biri sata taqan-tuqan keryasın.

Bir soy millet bu bazarda, episi para peşinde,
Butün internatsional aluv-satuv işinde.

Dev kevdeli gurci tura: qartal burun, çot saqal,
Tizip qoyğan qarşısına bir cemidan portaqal.

Dorogoy dey, morogoy dey, müşterini aldata,
Gurcistanda ateş yana, o Qırımda mal sata.

Azerlernen ermeniler can berip can alğanda,
Canım-canım topraqları cenkte viran olğanda.

Oz yurtunı taşlap ketken bu delovoy erifler
Aqmescitniñ bazarında dollar deñiştireler.

Bu bazarda osetin de, abhazı da aylana,
Ey, sen dünya! Epsi para qazığına baylana.

Ayıp degil bazarlarğa çingeneler tolğanı,
Bu zavallı millet bilmey Vatannıñ ne olğanın.

Aqmescitniñ bazarında tiledim Aq-Taaladan:
Milletimniñ evlatların saqla boyle beladan!.

Çeltek ve Dedem-Şakir Selim

Çeltek ve Dedem-Şakir Selim

Çetlek ne olğanın, ebet, bilesiz;
Hususan, çöl bette ola turğan şey,
Eger şimdi olsa, onıñ ile siz
Kene bazı şeyni çeltey bilesiz...

Aqlımda, armanda bastırıp boğday,
Zavallı qartbabam egilterek bel,
Onı çelteklerdi iç tınış almay,
Ve ıslaq çalardı essin deye yel.

Soñra çelteklengen temiz aşlıqnı
Alırken avuçı berçlengen elge:
-Kordiñmi, der edi sallap başını,-
Pusürlikni nasıl savuram yelge.

Baqa edim çeltekniñ yapqan işine,
Boyle mucizege ağızımnı açıp.
Sevinem dedemniñ tapqan işine,
Pusürlikni yel uçura saçıp.

Er şey keçe eken ayatnen birge,
Dedem yoq, o çoqtan teslimdir yerge.
...Er sefer elime alğanda qalem,
Deyim: olsa edi çeltek ve dedem.

Fetislam Anatoliy Abilov-Sovyetler Birliginiñ Qaramanları-Ablaziz Veliyev

Fetislam Anatoliy Abilov-Sovyetler Birliginiñ Qaramanları-Ablaziz Veliyev

Altın Yıldız saibini buldı

Fetislam Anatoliy Abilov 1915 senesi mart 15-te Cankoy rayonındaki Cadra Şeyh-Eli koyunde doğdı. 1936 senesi orduğa çağırıldı. 1941 senesiniñ sentyabrinden Galebe kunüne qadar cenkte oldı. 26 yaşında polkqa komandirlik yapıp başladı. Defalarca yaralandı ve kontuziyağa oğradı.

4 kere Qızıl Bayraq, III dereceli Suvorov, III dereceli Kutuzov, Lenin ordenlerinen taqdirlendi. 1975 senesi Galebeniñ 30 yıllığı munasebetinen Sovet delegatsiyası erkanında Polşada oldı. Polşa ukümeti F.Abilovğa Polşanıñ aliy mukafatı- Graf Pombreklo altın medalini taqdim etti. Eki kere Sovetler Birliginiñ Qaramanı unvanına taqdim etildi. Lakin tek Ulu Galebeniñ 45 yıllığı qayd etilgen kunlerde (1990 s.), niayet, oña Sovetler Birliginiñ Qaramanı unvanı berildi.

Bugunde yekane sağ Qaramanımız Fetislam Abilov Moskva yaqınındaki Jukovskiy şeerinde yaşay.

Qorantasında doquz can olğan Abil aqaynıñ oğlu Fetislam otuzuncı seneleri Kerçke ketip, anda maden zavodında işley. Soñra koyge qaytıp kele ve 1936 senesine qadar koyde traktorcı olıp çalışa. O yılı da onı orduğa alalar. Hızmetini Garbiy Ukrainada başlay. Başta polk mektebinde tasil ala ve serjant unvanınen onı bitirip oz diviziyasına qaytıp kele. Olarnı diger bir yerge avuştıralar. Oña ise arbiy oquv yurtunda oqumaqnı tevsiye eteler. Boyleliknen Gurcistanğa ketip, anda piyadeler arbiy oquv yurtunda tasil ala.

O daa oquğan vaqıtta Halhın-Golde cenk tutaşa. Eñ yahşı oquğanlardan bir gruppasını andan Uzaq Şarqqa yollaylar. Olarnıñ arasında Fetislam da bar edi. Yaş komandir leytenant unvanında vzvod komandiri olaraq hızmet etip başlay. Aradan 2,5-3 ay keçken soñ onı rota komandiri etip tayinleyler.

Ekinci Dünya cenki başlanğanda Abilov Blagoveşensk şeerinde edi. Anda yañı diviziyanı meydanğa ketire ediler. Diviziya tekmillengeninen onı uruş meydanına yollaylar. Bir qaç kun keçer-keçmez olar Tula şeeriniñ civarına kelip çıqalar. Bu vaqıtta endi batalon komandiri olğan kapitan Abilov ve onıñ siladaşları ogünde duşmannı Moskvağa keçirmemek vazifesi qoyula.

Volokolamsk şossesini qorçalağan vaqıtta polk komandiri elak ola. Fetislam polkqa komandirlikni oz uzerine ala. Boyle yuksek vazifede olğanına baqmadan yanına işançlı askerlerni alıp, ozü razvedkağa bara, nemselernen yuz-yuzge kelip, cenkleşe, onlarnen faşistni oldüre. Başqa bir koyni azat etüv vaqıtında kene duşmannen tutuşa. Bu sefer endi olarnıñ yuzge yaqın adamını gayıp ete, sağlarını esir ala. Neticede, cenk meydanında kostergen yararlıqları içün 1942 senesiniñ kuzünde onı Qızıl Bayraq ordeninen mukafatlaylar. Bir aydan soñ ise resmiy surette polk komandiri etip tayinleyler ve arbiy bilgisini arttırmaq içün akademiyağa oqumağa yollaylar.

Oquvnı muvafaqiyetli bitire. Unvanı yukseltile. Kene cenk. Ardı-sıra koyler, qasabalar, şeerlerni biri-biri artından duşmandan azat eteler. Lakin ebet bu, qolaylıqnen olmay. Duşman qattı qarşılıq kosterip, çaresi olmağanından keri çekilmege mecbur ola. 1944 senesiniñ tek bir ayı içinde Abilovcılar 50-ge yaqın eali punktını duşmandan azat eteler.

Ogge keterek, Narva ozeni yanındaki uruşlarda kostergen cesürlikleri içün podpolkovnik Abilov Sovetler Birliginiñ Qaramanı unvanına taqdim oluna.

Boyle yüksek unvanğa taqdim etilgenlerniñ episi Qaraman Altın Yıldızını ala. Tek Abilov bu cedvelden silinip atıla. Daa doğrusı, oña orden berüvnen kifayetleneler.

Buña baqmadan Abilov oz arbiy boyun-borcunı şerefnen eda ete, galebe artından galebege irişe.

1945 senesiniñ baarinde o endi oz askerlerinen Oder ozenini keçüvde ve kerekli platdarmnı işğal etip, duşmanğa darbe endürüv, atta olarnıñ buyük qısımlarını sarımğa alıp, teslim olmağa mecbur etkeni içün tekrar, ekinci kere, kene Sovetler Birliginiñ Qaramanı unvanına taqdim oluna. Amma bu sefer de oña bu mukafatnı layıq kormeyler. Keçken sefer olğanı kibi, bu sefer de, endi dörtünci kere, Qızıl Bayraq ordeni berüvnen sıñırlanalar.

Abilov ve o komandirlik yapqan polk Oder ozeninden keçip, bir qaç şeerni daa azat ete ve cenkni Galebe bayramına bir qaç kun qalğanda Polşada bitire.

Boyleliknen Bobruysk, Slutsk, Baranoviçi, Brest, Dantsig, Strasburg, Görits kibi onlarnen şeerler Abilov komandirlik yapqan polknıñ askerleri tarafından azat etile.

Defalarca cenk meydanlarında aqransız qaramanlıqlar kostergenine baqmadan Fetislam Abilovğa Qaraman unvanını bermeyler.

Cenk bitken soñ da bir sıra arbiy komandanlarnıñ ve komandirlerniñ, şahsen Abilovnıñ ozü de yuqarı teşkilatlarğa muracaat etkenine baqmadan, butün ricalar cevapsız qala.

Tek aşkarlıq devirinde kene bir gruppa cenk iştiraqçileriniñ, SSSR(SSCB) halq deputatı K.Lubençenkonıñ areketleri sayesinde, SSSR(SSCB) Prezidenti M.S.Gorbaçovğa şahsen muracaat etilgen soñ, 1990 senesi Ulu Galabeniñ 45 yıllığında, niayet, oña Sovetler Birliginiñ Qaramanı unvanı aqlı surette berildi.

Boyleliknen, aytmaq mumkün ki, mukafat oz saibini buldı.
Fetislam Abilov şimdi Moskva vilayetiniñ Jukovskiy şeerinde yaşay.