25 Temmuz 2010 Pazar

Oylav-Mehmet Niyazi

Oylav

Biznin halkka talaş barda cav ne kerek...
Turuş, sorgış bolmasına tav ne kerek?
..At aylansa kazıgına degen kartlar...
Talaşkan soñ barışmaga bav ne kerek?

Törem, törem şay mıgaydım, aytalmayman,
Öziñni de mıgayır dep batalmayman.
Biz carlılar anda, mında oy talk boldık,
Kün körmedik, körermiz dep catalmayman.

Curt camanga kaldı törem, curt camanga:
Ketti Qırım, cılay kaldık hem Qazan'ğa...
Endiden soñ ne biliyim bolırmeken,
Kavışkaydı davkesiz bir aruv Hanga...

Tözüv bolmay ozgan künnı bir oylansak,
Kadir Tañrım, atay kabrin bir aylansak.
Birlik bolgan, bek bolganın keneşüvi men,
Ata curtın alacakka bir isaylansak...

Mars-Mehmet Niyazi-Sağış

Mars

Karañgı keşe, tuvmaz kün, korkılı colda,
Bilgisiz, oysız kalganmız... Col soraymız.
Curt ketken, tusnak kalganmız biz cat kolda.
Endiden soñ bir oñacak kün karaymız.

Tañ aşılsa, kün tuvsa, oñganlık bolsa,
Karüv kelse caşlarga, bir hanlık bolsa...

Artka karap mön boldık, kuyaşta batkan.
Aldımızda körinmiy cılt etken yıldız.
Can acırsız, baş savsız hem çok karatkan,
Tañrı ebin taptırgaydı, kaldık cangız.

Tañ aşılsa, kün tavsa, oñganlık bolsa...
Karüv kelse caşlarga bir hanlık bolsa...

Alay halk ta talk bolgan bizlerge uşap,
Tırışkan soñ col alıp sıyların tapkan.
Cıyılıñız, ey, caşlar, turmañız karap...
Edil boyın, Or betin karanlık capkan.

Tañ aşılsa, kün tuvsa, oñganlık bolsa...
Karüv kelse caşlarga bir hanlık bolsa...

Cılay cürüp kün bolmay, vakıtlar ozmay.
Cürmeseñ colnı öndirmiy köz caşları.
Tatarlıkka karalsın:coytılgan Giray.
Curt taralsa da sav bolsın koldaşları.

Tañ aşılsa, kün tuvsa, oñganlık bolsa...
Karüv kelse caşlarga bir hanlık bolsa.

24 Temmuz 2010 Cumartesi

Şems Suresi-Quran'ı Kerim-Qırım Tatarcası

Şems Suresi-Quran'ı Kerim-Qırım Tatarcası

15 ayetten ibaret bu sure de Mekke surelerinden olıp, o 90-cı sureden bayağı soñ engendir.

Bismillahi'r-Rahmani'r-Rahim.

1-10. Kuneşke ve onıñ ışığına, onıñ artından kelgen Ayğa, onı(kuneşni) aşkar etken kundüzge,, onı oz zulmetinden qaplap alğan gecege, Kokke ve onı yapqanğa, Yerge ve onı caydırğanğa, kişige ve onı şekillendirgenge ve soñından oña yahşılıq ve yamanlıq qabiliyeti bergenge (bu eki ayette Allah*taala oz-ozine ant ete) ant olsın ki, ozini (oz nefsini imannen) arıntqan kimse seadetke irişti. Ozini fenalıqqa komgen kimse ise zararğa oğradı.
11- Semud qavmi peyğamberlerini yalancı etti.
12-13. İçlerinden eñ azğını koterildi ki, Allahnıñ peyğamberi olarğa deveni kosterip: Allahnıñ bu devesine ve onıñ suv aqqında toqunmañız,-dedi.
14. Onı yalancı ettiler ve deveni soydılar. Bunıñ içün Rabbileri gunahları sebebinden olarnıñ ustine qırğın yiberip, onı(episine) birdayın etti.
15. Em Allah bu şekilde azap etmekniñ aqibetinden qorqmaz!

Dalga-Ablay Şamil(1900-1942)

Dalga
(Levha)

Çoqtan-çoq yürüv, adsız-esapsız teessurat ve biñ bir türlü iş Vacibni bugun pek yorığan edi. O, biraz avalanayım ve tabiatnıñ guzelliklerinden faydalanayım dep, deñizge doğru ketti. Yol boyu onıñ tüşüngen şeyleri: buyük semalarnıñ oz gayeleri oğrunda bezmey-talmay çalışqanları, olarğa irişüv yolunda elde etilgen kuçücik muvafaqiyetlerde ne qadar sevindikleri ve daa bilmem neler edi.

Vacid şay etip, de deñizge kelip yetkenini duymay qaldı. Ana, onıñ ogünde, deren, kuneşniñ yarığı ile yıltırap, sukünetke dalğan deñiz dünyası serpilip yata. Kimerde yavaştan esken qıbla yelinden cırıqlanıp ala. Uzaqta, ava yuzünde, qar daneleri kibi bir taqım canlı mahlüqnıñ da qıbırdaşqanı kozüne çarpa.

Vacib deñiz yalısında o yaqqa, bu yaqqa yürip başlağan arada ava salqınlanıp, deñiz areketke kele başladı. Soñra, deñiz çırayını sıttı. Biraz vaqıt evel, mulayim qız kibi, yureklerni ohşap turğan deñiz quturdı. Kimgedir açuvlandı, kimdendir ihtişam almaq içün tınış-tınış ogünde yuksek qayalar kibi turğan yarğa oqtaldı. Mına, qanatlarını kerip, salmaqlı uçqan aqquş kibi bir dalğa kelip yarğa uruldı. Lakin taqatı az, yar qattı. Yarğa bir şey olmadı. Ana! Ekinci dalğa keleyata. O birisi daa qorqunçlı, daa quvetli. Onıñ da bir şey yapalmaycağı belli. Deñiz ustü yeşilli-köklü. O, kopüre. Onıñ çalqanuvından asıl olğan şuvultı etrafnıñ raatlığını boza. Belki şu daqqada deñiz ustünde, onıñ pancaları arasında abdırağan, urkken yolcular da bardır. Lakin bu quturuv olar içün degil.

Bu manzara Vacibni tüşünce deryasına komdi. Ebet de, dalğalar toqtamay, yarğa uruna berseler, erte-keç yarnı butünley yıqarlar. Belki o vaqıtta deñiz şapırmasa, kopürmese de, yar emrilir. Onıñ bir parçası qopşığan. Eşileyim dep tura. O, kene tüşüne. Vacibniñ kozü qureş noqtasına çevirildi. Eki quvetniñ çarpışayatqanını kordi. Bir tarafta-ucümlerge muqavemet kostermege tırışıcı, eskilik alametleri qart yarlar. Ekinci tarafta-yollarında manialarnı yıqıp, çetke yayılıp, yer yüzüni pisliklerden temizlemege çalışıcı açuvlı dalğalar.

Bu eki quvetniñ angisi daa kuçlü. Angisine aq bermek kerek? Menim fikrimni soraysıñızmı?İşte, baqıñız!Anavı qopşığan parça eşildi. Bu-eski saltanat edi. Artından, çurük yapılar, afı qalalar eşilecek. Tek emek yapısı qalacaq.

Vacib çoqtan-çoq tüşüncelerle eki-uç saat qadar deñiz yanında qaldı. Dalğalar dai yavaş-yavaş, taqattan tüşken kişi kibi, sakinlediler. Yarğa tolqunlar kuçüni eksilttiler.

Vacib baqıp turdı, soñ ah çekip: ebet, bu tabiiy şey, dedi. Deñiz şimdi yavaşlay. Galiba, yoruldı. O, belki toqtar. Biraz taqat cıysın, daa quturıp başlar. Belki uzaq sürmez. Lakin yeñiden başlap, yarnı tepeleycegi belli.

Vacib bulundığı vaziyetten ayınıp, saatine baqtı-altı olğan. Evine qaytıp ketti.

18 Temmuz 2010 Pazar

Tuna

Tuna

Evel baar, yaz ayları gelende,
Sakin badi saba yeli esende,
Çığırışıp bulbulleri otende,
Açılır qırmızı gulü Tunanıñ.

Tuna suvu bus-bulanıq aqayır,
Tuna, çıqmış, guzellerni baqayır,
Nice aşıqlarıñ bağrın yaqayır,
Tasvir olmaz guzelligi Tunanıñ.

Nice alman dağlarından keçersiñ,
Etrafıña kopükleriñ saçarsıñ.
Kelleler doğrayıp, qanlar içersiñ,
Endekleri leşe tolmuş Tunanıñ.

Yuce Alp dağlarındadır kozü,
Cemreler endikçe, çezilir buzı.
Arzılayıp keter Qara deñizi,
Deryalarnen cenki vardır Tunanıñ.

Gır ata urdım qırbayı,
Yaldattım, keçtim Tunayı.
Kim taqdirlemez anayı,
Eybetli, kumüş gerdan Tunayı.

17 Temmuz 2010 Cumartesi

Melek Hacı Geray-Gülbün-i Hanan tarihiy eserinden parça-Halim Geray Sultan(1772-1823)

Melek Hacı Geray-Gülbün-i Hanan tarihiy eserinden parça-Halim Geray Sultan(1772-1823)

Hacı Geray Giyaseddinniñ, o da Taştemür Canaynıñ, o da Tulatemürniñ, o da Kencniñ, o da Toqatemürniñ, o da Cuçiniñ, o da Çingizhan namıyle şühriyet qazanan Temüçin hannıñ oğludur.

Hacı Geray babası Giyaseddin hannıñ vefatından soñra emcesi olan Seid Ahmed hannıñ ucüminden qurtulamıyaraq yedi yıl qadar otede beride dolanmıştı. Ba'de suq-i qaderde Qırım tahtına oturdı.

Hacı Geray pek genç yaşında babasından oksüz qalmıştı. Uluğ Muhammed hannıñ vefatı uzerine Qırım oğlu Seid Ahmed hannıñ eline keçdi. Seid Ahmed han kerek Giyaseddinniñ biraderi Aliyi, kerek Hacı Geray ve biraderzadesi Canay oğlanı devlet duşmanları diye oldürmege qarar berdi. Bu alı işiden eki şahzade Ozu taraflarına qaçdılar. Bunları oldürmek içün ta'qib iden Seid Ahmed hannıñ adamları biçareleri nehir kenarında yaqaladılar. Şahzadeler muqabele içün kendilerinde quvvet koremediklerinden can qorqusı ile Ozu nehrine atıldılar. Duşmanlarnıñ oqları arasından atlarıyla beraber sırılub qaraya çıqabilmiş iseler de, pek yorulmuş ve qorqmuş ediler, atta Hacı Geray bir eki yerinden yaralanmışdı. Qardaşı Canay oğlannıñ canından qat'i umüd iden Hacı Geray bir an evvel tehlikeden kendi canını qurtarmaq içün Canayı bıraqaraq ilerüledi, ve pederiniñ pek ziyade urmetini qazanan Devlet Keldi Sofunıñ hanesine sığındı. Devlet Keldi kendisine pek ziyade hüs-i qabul kosterdi. Hacı Geray bir qaç kun soñra olüm alında bıraqtığı qardaşı Canaynıñ tüccarlara kettigini işitmiş ve pek ziyade sevinmişti.

Devlet Keldi Sofunıñ qadını pek merhametsiz idi. O, nazlarle buyüyen şahzade ağır-ağır hidmetler yaptırır, qabaatlı-qabaatsız azarlar, tahqır ider, atta dögerdi. Devlet Keldi Sofu qadınınıñ bu munasebetsiz alını duyar-duymaz kendisine tekdir itmiş, ve Hacı Geraynıñ asıl, ibna-i aliye er türlü urmete layıq olduğını añladaraq bir dereceye qadar zavallı Hacı Geraynıñ düçar olduğı zulmu azaltmıştı.

İşte, Hacı Geray edi sene boylece ayat keçirmekde edi. Beri tarafda Hacı Geraynıñ babası Giyaseddinniñ aqrabasından ve Seid Ahmed hannıñ hasımlarından olan Tegene mırza başına topladığı tatarlarle buyük bir quvvet vücuda ketirerek, Seid Ahmed hanı taqdından indürüb yerine Hacı Geray hanı oturttı.

Unudılmasın ki, tatar hanzadeleri, tatar mırzalarınıñ oğulları ta çocuqlığından on beş yaşına qadar atabeklerden Geray qabilesinden bir zatnıñ hanesinde buyütilmek, terbiye ettirilmek eskiden beri tatarlarca adet olmışdı.

Hacı Geraynıñ babası sultan Giyaseddin han dahi Geray qabilesinden olan Devlet Keldi Sofunıñ hanesinde buyümişdi. Hacı Geray doğduğı kun Devlet Keldi Sofunıñ Kabeden memleketine keldigi küne tesaduf itdiginden Giyaseddin han oğlunıñ adı em Geray qabilesine, em de Devlet Keldi Sofuya bir cemile olmaq uzre Hacı Geray qoymuşdı. Hacı Geray tahta keçtigi zaman Devlet Keldi Sofu sağ edi. Bir kun hannıñ huzurına kirerek Hacı Geray sebeb tesmiye aqqındaki macerayı añlatmaqdan soñra Geray qabilesiniñ ehfadı qalblerinden silinmemek içün bundan soñra doğacaq hanzadelerniñ adlarına dahi Geray ilavesiyle bir yadiqar bıraqmasını rica etmiş, ve Hacı Geray dahi bu pir-i muhteremniñ teklifini qabul suretiyle kendisine qarşı qadırşinaslıqda bulunmışdı. İşte, bundan soñra butün hanzadelerniñ namlarına Geray laqabı ilave olundı.

Qırım hanlarından biriniñ çocuğı doğunca heman çerkes qabileleri kamilen bir çölde toplaşır, ve qabile buyükleriniñ münasib kordügi bir qadını o çocuqnıñ süt analığına seçerlerdi. Soñra aralarından bir qaç yüz atlı Qırıma giderek uç kun misafir olurlardı. Bu necib misafirler kelirken, butün levazimatlarnı yanlarında ketirdiklerinden kendi yemekleriyle em kendilerine, em de han ve dairesi halqına mükemmel bir ziyafet çekerlerdi. Soñra içlerinden biri elçi olaraq hannıñ huzurına gider, maqsadlarını añlatardı. Bu eski bir adet olduğından hana tabi'de olduğını söyler, ve çocuqnı anasından ayıraraq süt anasına teslim iderlerdi. Çerkesler bu çocuqları kendi evlatlarından ziyade diqqatle, iç bir azab vermeden serbest-serbest buyüterlerdi. Çocuq yedi yaşına keldikçe atabek qaçıb quvmaqnı, harb u darbı ameliy bir surette ta'lim iderlerdi. On beş yaşına keldimi-silahlarle, güzel-güzel esvablarle gayet mukemmel bir ata bindirip, merasim-i mahsuse ile pederine teslim ider ve bahşışlarını alub dönerlerdi.

Abdülhakim Hilmiyniñ İlavesi-

Tatar hanları kuçükliginde çerkes qabilesi nezdinde gayet sade, bedeviyette yaqın bir ayat keçirdiklerinden, saraylarında debdebe, ihtişam bulunmazdı. Ehaliye keldikçe -onlar da hanlarına pek ziyade mutı, maişetlerini garat ve yağma ile tedarik iden, ilme ve sanata layığıyle rağbet kostermeyen adamlardı. Tatarlar adeta bir cemiyet-i tayyare alında yaşarlardı. Gece-kundüz civarlardaki memleketlere tecavuz ider, uzaq memleketlerden bile quvvetli yürük atlarıyle bir qaç kun zarfında bir çoq mal, ganayım toplap ketirürlerdi. Top, tüfek yapamadıqlarından dolayı metin qale'leri tahrib idemezlerdi. Rus devleti Qazanı zabt itdiginden soñra bile Qırımtatarlarnıñ yağmasından qurtulmaq içün hanlara er yıl vergü vermege mecbur olmuşdı.
Tatar hanları şeriata, ihkan-i şeri'yeye pek ziyade riayat iderlerdi. Ulüm-i şeri'aye eñ ziyade vaqufı olan bir zat dolğun bir maaş, bol bir ta'inat ile qadıasker neseb olunırdı. Qadıasker dualardan, fetvalardan beş para almaqsızın ehaliniñ bi-il-cümle maslahatını görürdi, soñraları, bi-husus İstanbul ukümetiyle munasebete başladıqdan soñra hanlar İstanbulnıñ debdebe ve ihtişamlarını memlekete yavaş-yavaş naqıl itmege başladılar. Bir taraftan umir-i şeri'atnıñ ehlsiz adamlaa keçmesi, niamet mirasları faizle bazirganlara satmağa başlaması uzerine mahkemeler bozuldı.

Bir tarafdan ehaliniñ eski qahramanlıqları bir çoq esbab-ı içtimaiye te'siriyle eksilmege başladı. Bir vaqıtlar Mosqova, Lehistan, Astarhan, Türkistan taraflara qadar duşmanlarını quvğan Qırımlılar,bi-lahire duşmanlarını def' itmege, muqaddes vatanlarını çiğneyen yabancı ayaqları qırmağa bile muqtedir olamadılar.

Daha soñraları mevcüdiyetlerini bile muhafaza idemiyerek, cehalet, tefriqa, ihtişama qurban olup ketdiler. Qırım tatarlarınıñ bi-l-hassa bu soñ yüz senelik alları o qadar acınıqlı, o qadar mudhişdir ki, bu allara ağlamamaq qabil degildir. Yalıñız on beş, yigirmi seneden beri başlayan areketlere, istiqbalnıñ qaranlıqlar içinde fersiz tuvğan bir şu'le-yi umidi nazarıyle baqıla bilir.

Hacı Geray 881 senesinde vefat iderek, Bağçasarayda, Salacıq mahallesinde qabl-ul-vefat tahiye eyledigi türbesine defin olunmışdır. Hacı Geray güzel yüzlü, mülayim tabiatlı bir zat olduğından Qırım ehalisi arasında Melek Hacı Geray demekle şuhriyet qazanmışdı. Yahud qale'si nam mahalde bir medrese, ve başqa yerlerde bir çoq camiler, medreseler yapdırdığı tarihlerde görülmişdir.

10 Temmuz 2010 Cumartesi

Arzu(Kto videl kray, gde roşkoşu prirodı)-Osman Nuri Aqçoqraqlı

Arzu(Kto videl kray, gde roşkoşu prirodı)-Osman Nuri Aqçoqraqlı

Temaşa ittim, acep, bir es ol diyarı,
Ki, ziynet hilqatından can bulmuş çayır ve tarlaları,
Ohşayup yavaş-yavaş guzel yalıları,
Çoq hoş eda ile aqar hem suvları.

Yeşil yapraq ağaçlarle mestur dağlarına
Berf mükedder qonmaya cesaret idemez olmuş.
Koren varmıdır ol diyarı, söyleyin maña
Ki, ol diyara bu yabancı sürgün aşq olmuş?

Elvinayı meftun-sevda iden altun diyar!
Ki, menim arzularım oraya uçar.
Aqlıma keliyür dağların deñiz sahilleri,
Billür suvların oynayup-çağlayup aqışları.

Kulkü ve şamata, ve latif-latif dereler
Ki, anda fıqırday tatarın aileleri.
Elbirligile çalışup omür iderler,
Ne musafirperverdir sıqınmış haneleri.

Anda her bir şiy mahbup kendi letafetile,
Her biri seyyahı kendine esir ve cezb ider.
Hoş havalı yalı boyunda şevq ile
Alışıq atları yoquşa doğru sevq ider.

Her nereye baqsañ, mesrurane say ve ibaret
Bağ ve bostan musulmana ne buyük nimet:
Yüzüm dalında salqımlar asılmış misli kerbar
İşret giceleri ne hoş meze olur bisyar.

Anda her bir şiy bir hayattır:ohşarlar enzarı,
Ağaçlar kolgesinde uyquya dalmış sürüler.
Hadeler etrafında yüzüm asmaları
Monastırler, koy-kentler hem şeherler.

Deryanıñ gurültüsi, uçansuv çağlaması,
Mühip dalğalar arasında gemiler yaldaması,
Ve aftab-ı-zeriniñ parlaq şuaati
Nesfenneharda semanıñ renk-i-lacuverdi.

Müessermidir bir daha bu meftun sa-i-şuare
Vazgeçüp kilükal ve gam-u-dünyadan, kelmek
Şaduman nehir Salğır boyunda bir kenara
Oturıp, biraz fikir ve hayal idinmek?

Hey, menim fikre dalmış avd-i-mağmumım
Sen ki, hüsn-i-hanında-i-sadıqasısıñ
Naz ve ferağıñdan verirsiñ mefhum
Gasıp esvatıñı bir daha bolecekmisiñ...

Ziynet hilqatından-ziynetli tabiatından
Eda-ses
Ağaçlarle mestur-terekler ile ortüli
Berf mükeder-kederli qar
Mahbul etmek-sevmek
Mesrurane say-quvançlı emek
Misli kerbar-kerbar kibi
İşret-ziyafet
Meze-lezzet
Bisyar-çoq,bol
Enzar-nazarlar,baqışlar
Hade-sırıq
Mühip-qorqunçlı
Aftab-ı-zer:altın kuneş
Şuaat-ışıqlar, nurlar
Nesfenneharda-meridian
Lacuverdi-qoyu mavı
MÜyesser-qolay kelgen
Sa-i-şuare:biñlerce şairler
Kilükal-oşek
Şaduman-sevinçli
Avd-i-mağmum:qozğalğan keder
Hüsn-i-hanında-i-sadıq:ziyafet sofralarında sadıq
Ferağ:raatlıq
Gasıp esvat:çekici sedalar
Musavver:resimli


Osman Nuri Aqçoqraqlı
Qırım gonceleri. Musavver şiir mecmuası.
Orenburg: Tipo-Litografiya M.F.Kerimi-1906.25 s.-C.8-11.(Arab urufatında)

Tuv Taam,R.Mordehay Kazaz-(Transliterator-Avraham Kefeli)Qırım Qaraycası

"Tuv Taam"
r.Mordehay Kazaz ,Qırım Qaraycası:(Transliteratsiya Avraham Kefeli)

Şeela 9: Sen dedin ki men bene Yisraelden min. Bene Yisrael purqa-purqa
halq dır.
Şomronim diyelen halq var, qarayim diyelen halq var, rabbanim diyelen halq
var.
Hangisinden sin ve bunlarin bevle ayri duşmelerinin asli ne dir.

Teşuva: Men qarayim halqindan min, bize bene Miqra derler. Ve bene Yisrael
bevle ayri duşmelerinin asli budir. Iptida Şelomo ham-meleh (alav
haş-şalom) oldiqtan sonra ogli Rahav`am nin gununde Yisrael Rahav`am ga
darilip doquz şevet halq qadar ayrilip Yarov`am ben Nevatñi han ettiler.
Salt şevet Yuhuda ve şevet Binyamin ve kohenler ve levilernin çogu ve
oteki şevetlerinde hasidlari Yeruşalemden Malhut Bet David den ayirilmayip
Rahav`am ben Şelomñi han ettiler eki hanliqga bulundilar. Biri birine zit
oldilar ve Yarov`am ben Nevat da duşundi ki gerçek Yisrael Rahav`am ga
darilip meni han ettiler, lakin Yeruşalemge şaloş regalim çiqinca Bet
ham-Miqdaşñi ve Malhut Bet-Davidñi gorunce aqillari avur. Meni
oldururler dey qorqup Allah Taalaga asi oldu, eki egel yapti: birin Bet-El
de, birin da Dan da qoydi. Yeruşalemge çiqmaniz hag etmeye egeller oldigi
yere geliniz dedi...

Bunlar sefer haq-qodeş'den salt Torah Yohoşuah'ni oqurlar, hayri şey
bilmezler, ve sahar-oneş'ga olam hab-ba'ga MaŞiyah ga, tihiyat-metim'ge
inanmazlar. Ve durlu durlu daatlari var dir.". (pp. 9-10).

Nas Suresi-Quran

Nas Suresi-Quran

Mekkede engen bu sure 6 ayetten ibarettir. Bu sure yuqarıda aytılğan kibi, ozinden evelki sureniñ uzviy devamıdır. Surede cinler ve insanlardan olğan, adamlarnı vesvesege salıp yoldan azdırğan şaytanlarnıñ yamanlığından yalıñız Rabbiniñ ozine sığınıp, seni saqlamasını tilemek lazim ekeni qayd etile.

Bismillahi'r-Rahmani'r-Rahim

1-6(Ey, Muhammed) Ayt ki: Men butün insanlarnıñ Tañrısından, butün insanlarnıñ Ukümranı ve insanlarnıñ Rabbi olğan Allahtan meni ozi cin ve şaytanlardan olğan, insanlarnıñ goñüllerine vesvese bergen,(Allahnıñ adı añılğanda) saqlanıp turğan vesveseciniñ(şaytannıñ) şerrinden qorçalamasını sorap Oña (Allağa) sığınırım.

Felaq Suresi-Quran

Felaq Suresi-Quran

Mekkede engendir, 5 ayettir. Bu sure ve bundan soñki sure mundericeleri ceetinden guya ekisi bir sureni teşkil eteler, çünki olarda umumen bir gaye; Allahtan yardım, yani Allah qorçalamasını, Allah saqlamasını istemek gayesi tekrarlana.

Bismillahi'r-Rahmani'r-Rahim.
1-5 (Ey, Muhammed) Ayt ki:Men tañ yerini ağartqan Rabbiden-meni Ozi yaratqan şeylerniñ şerrinden(yamanlığından), zulmetke dalğan gece qaranlığınıñ şerrinden, tüyümlerge şuflegen tılsımcı(cadı)larnıñ şerrinden ve haset etken hasetçilerniñ şerrinden qorçalamasını sorap Oña(Allağa) sığınırım.

5 Temmuz 2010 Pazartesi

Nuh Suresi-Qırım Tatarca-Quran

Nuh Suresi-Qırım Tatarca-Quran

Mekkede engen bu sure 28 ayettir. Mında Peyğamberlerniñ evelkisi olğan Nuh aleyhis-selam aqqında, tafsilatlı ikaye etile. Şunıñ içün de bu sure Nuh dep adlandırılğan.

Bismillahi'r-Rahmani'r-Rahim.
1.Aqiqaten, biz Nuhı: Oz qavmiñe can yaqıcı azap kelmezden evel olarnı tenbiyle,-dep oz qavmine(payğamber etip) yibergen edik.
2.O şoyle dedi: Ey, qavmim! Şubesiz, men sizge yiberilgen apaçıq bir tenbiyleyicim.
3-4. Allağa sığınıñız, Ondan qorqıñız ve maña itaat etiñiz ki ,Allah sizniñ gunahlarıñıznı bağışlasın ve sizni belli bir muddetkece (ecelleriñiz yetkence) yaşatsın. Bilinmeli ki, Allahnıñ belgilegen muddeti kelgende, o iç artqa sürülmez. Eger bilse ediñiz!
5.O dedi: Rabbim! Doğrusı, men halqımnı gece-kundüz(iman-itiqadğa) çağırdım.
6.Amma Menim davetim olarnıñ(imandan) qaçuvını daa ziyade arttırdı.
7.Kerçekten de, men Seniñ olarnı bağışlamañ içün er çağıruvımda parmaqlarınen qulaqlarını tıqladılar, meni kormemek içün kiyimlerinen yuzlerini qapattılar em de oz kafirliklerinde tirelip turdılar ve kibirlenip buyüklik kosterdiler.
8.Soñ men olarnı açıq-açıqqa davet ettim.
9.Bundan soñ men olarğa (oz davetimni) açıq-açıqqa da, gizli sır etip de ayttım.
11-14.Lakin olar bir-birine kosterilirler. Cinayetçi kimse o kunniñ azabından qurtulmaq içün oğullarını, çiftini, qardaşını, onı oz yanına sığındarğan doğmuşlarını ve er kesni tölev etip bermek ister ve boyle etip ozini qurtarmaq ister.
15-18.Yoq. (olarnı iç bir şey qurtarıp olamaz), o yerde yuz çevirip, sırtınen aylanıp ketkenlerni, mal-baylıq toplap kimsege aqqını bermeden saqlağanlarnı ozine celp etip turğan, terilerini sıdırıp qavurğan alevli ateş bardır!
19.İnsan kerçekten de pek quysız olıp yaratılğandır.
20-21.Amma başına bir fenalıq tüşse, feryad eter, bir yahşılıq olsa, kibirlenir,yanına barılmaz.
22-27.Ancaq namaz qılıp, namazlarında devamlı olğanlar, mallarında yoqsullarnıñ da aqqı bar ekenini tanığanlar, ceza kunine inanğanlar, Rabbileriniñ azabından qorqqanlar boyle degildirler.
28.Doğrusı, Rabbileriniñ azabından kimse emin degildir.
29-30.Çiftleri ve cariyelerinden başqa marem yerlerini er kesten qoruğanlarğa-işte olarğa itiraz bildirilmez.
31.Bu sıñırlarnı aşmaq istegenler-işte olar adden aşqan kimselerdir.
32-35.Emanetlerini ve sözlerini yerine ketirgenler, şaatlıqlarını keregi kibi yapqanlar,namazlarına riayet etkenler-işte olar cennetlerde urmet-izzet korecek kimselerdir.
36-37.(Ey Muhammed) İnkar etkenlerge ne oldı ya, sağdan, soldan top top olıp saña doğru çapmaqtalar?!!
38.Er biri nimet cennetine qonmaqnı umit etemi?
39.Yoq, doğrusı, olarnı biz özleri bilgen şeyden(bir tamçı suvdan) yaratqanmız.

O Sailde-Reşid Mutad

O Sailde- Reşid Mutad

Al-zümrüt saarler dalgalar yeline
Coşarak yırlagan insanlar kördüm,
Efsane sailler, ormanlar ilinde
Gurdeli, davuşlı limanlar kördüm.

Denizden kün çıksai kaynaşsa çagala,
Ufuklar gülpembe nurlarnen yana,
Mavımsı togaylar, bağçalar, bağlarda
Leylekler, turnalar seslene sana.

O yerde dogdım en, balalık vaktımda
Hayalım özümnen turdı er tanda,
Belgisiz şeerler, gavanlar akkında
Gemiler rivayet söyledi anda.

Dinlensem, eşitem aynenni sesini,
Ruhumda gül-şafran alanlar yana,
Denizci emceler merd ikayesini
İşte o sailde söyledi mana.

Yigitler yanıknı türkünen sördürgen,
Civanlar bağlarda manenen kelgen
Böyle bir ülkeni aceba kim körgen?...
Bu-menim ulusım, bu menim ülkem!...

O yernin suvuday suv yok bir özende,
Topragı-mucize ne saçsa insan...
Kıblada küçük bir evçikte össem de,-
Er yerin menimdir, ey, Sailstan!

O yerni o yerde anadan dogganda
Unutmak mümkün mi?O yerde er an
Babamnın kabrine yagmurlar yagganda
Beşigim başında aglagan anam.

Temelin-taşınen canımsın, tenimsin,
Hatramda yaşaysın er gece, er tan...
Ebediy yırımsın, edebiy menimsin,-
MUKADDES SAİLİM, MUKADDES VATAN!

Lenin Bayragı 21 Mayıs 1988-Taşkent