Bağçasaray-Şakir Selim
Yeşil caplar arasında esken yelin
Tar sokaklı maallelerde kimni aray?
Neçün kurup kaldı sırlı çeşmelerin?
Söyle mana, Bağçasaray, Bağçasaray?
''Çürük Suv''nın boylarında tamır atkan
Selbilerin neçün ösmey, neçün kavray?
Otuz eki ay-yıldızın kayda batkan?
Söyle mana, Bağçasaray, Bağçasaray?
Yigirminci asırdan da merametsiz
Bir asırnı kördüm eken bu Hansaray?
Tarihinde yıl oldumu dert-zametsiz?
Söyle mana, Bağçasaray, Bağçasaray.
Beftanlardan kamburaygan kutsız kibi
Alçak-campik evler kimden imdat soray?
Kimler edi bu evlernin öz sahibi?
Söyle mana, Bağçasaray, Bağçasaray.
Kimler edi bu caplarda koy cayratıp
''Top kayanın'' kölgesinde kaval çalgan?
Allı-pullu feslerine guller takıp,
Gugüminen çeşmelerden suvlar alğan?
Kayda şimdi o yosmalar? Ne yerlerde
Çalargan ve siyrekleşken saçın taray
Sen olarnı hatırladın nice kere?
Söyle mana, Bağçasaray, Bağçasaray.
Rast kelirdim bir yosmanı sokagında,
''Merabanız...''dedi, kaşı-közü kara,
Karadeniz dalgalandı ten-kanımda,
İnan buna, Bağçasaray, Bağçasaray.
Afu eyle, sana tanış olgan tilde
Böyle sözni eşitmedin nice zaman.
Biz epimiz ırak edik tuvgan ilden
Asretlikte öleyazdık aman-aman
Öleyazdık dertke derman tapalmayıp
Hastalıgı gizli olgan biçareday.
Sen de taldın icranlıkta yıllar sayıp,
Çok yıprangan Bağçasaray, Bağçasaray.
Bu künge de takdirime bin evalla!
Yettim sana boranlarga ogray-ogray.
Sevem seni olsan bile nasıl alda,
Bağçasaray, Bağçasaray, Bağçasaray
27 Haziran 2010 Pazar
Mehmet Niyazi'nin Kabri Başında-İsmail H.A.Zİyaeddin
Mehmet Niyazi'nin Kabri Başında-İsmail H.A.Zİyaeddin
Karangı keçe, tuvmaz kün, korkılı colda,
Bilgisiz oysız, umutsuz kalgan edi halkımız,
Çiynelgen edi, ata curtta,
hür yaşamak hakkımız.
Çıktı halk arasından o künlerde bir gazi,
Hamiyetli, temiz kalpli bir şair,
adı Mehmet Niyazi!
Ak colnı köstermege caktı o bir meşale,
Özi boldı cavga karşı tik turgan bir taş kale!
Sönmedi o meşale cüreklerde ep cana...
Unutmay halk Ata Curtın, kelecekke inana.
O kale eç sarsılmadı, timtik yerinde tura
Küç künlerde halk onın kölgesine cuvura!
Rahmet saga ey Niyazi! Emel umut kaynagı!
Yeşil Curt'ta dalgalansın Azat Kırım Bayragı!!!
Bükreş(Bucharest) Mayıs, 1991
Karangı keçe, tuvmaz kün, korkılı colda,
Bilgisiz oysız, umutsuz kalgan edi halkımız,
Çiynelgen edi, ata curtta,
hür yaşamak hakkımız.
Çıktı halk arasından o künlerde bir gazi,
Hamiyetli, temiz kalpli bir şair,
adı Mehmet Niyazi!
Ak colnı köstermege caktı o bir meşale,
Özi boldı cavga karşı tik turgan bir taş kale!
Sönmedi o meşale cüreklerde ep cana...
Unutmay halk Ata Curtın, kelecekke inana.
O kale eç sarsılmadı, timtik yerinde tura
Küç künlerde halk onın kölgesine cuvura!
Rahmet saga ey Niyazi! Emel umut kaynagı!
Yeşil Curt'ta dalgalansın Azat Kırım Bayragı!!!
Bükreş(Bucharest) Mayıs, 1991
19 Haziran 2010 Cumartesi
Seit Abdulla Ozenbaşlı Kim Edi?-Osman Aqçoqraqlı
Seit Abdulla Ozenbaşlı Kim Edi?-Osman Aqçoqraqlı
İşbu yanvar 6-cı kunü vefat iden Seit Abdulla Ozenbaşlı qırımtatarlarnıñ uyanuv devriniñ ilk kunlerinde çalışanlardan birisi idi. 1880-90 senelerini qırımtatarlarınıñ uyanuv devriniñ başlanğıçı saymaq mumkündir. Bir taraftan Terciman çıqa, usul-i cedit uzre mektepler açıla, eski usul medreseleriniñ islahına yollar qoyula, genç tatarlar rusça oqumaya yapışalar, az-çoq rusça bilenler rusça gazetalar aldırıp oquylar ehval-i-alemden haberdar olalar. O asırlarda Avrupada töreyen, canlanan sotsializm cereyanı kerek rus ve kerek türk gazetaları vastasıle Qırımğa aks ide.
Bir taraftan Rusiyede, İkinci Aleksander zamanınıñ reformaları, diger taraftan Türkiyede Meşrutiyet(Konstitutsiya) qavğaları qırımtatarı arasında yeñi doğan ufaq bir cemiyetçik arasında habersiz, tesirsiz qalmay. Muhite tenqit nazarıle baqanlar, cemiyetlerde, qavehanelerde serbest ve bu mumkün olmayan yerlerde qapalı olaraq, yine de serbest laf itmeye havesliler çıqa.
O devirlerde Qırımnıñ başqa yerlerinde tatarın ehval-i-ruhiyesi ne halda ve ne derecede bulundığından malümat yoq. Lakin Bağçasaraya kelince, bu asırlarda andaki Avrupa qavehanesi bir yeñi fikirler klubu şeklini ala. Anda her kun sağların çarpışması ola. Nihayet , bunlar arasında eñ soñ bir fırqaçıq ayırılıp Çubuqçı qavehanesine avuşalar. Yaşça, otekilerden daha genç olan bu tabaqa arasında merhumlı! Bodaninskiy, Ahmet Nureddin, Mehmetşah Aqçurin, Pıçaqçı Murtaza ve gayrılar ile Seit Abdulla Ozenbaşlılar da bulunalar.
Bunlar oz cemiyetlerinde bildiklerine kore, maddiyundan(materialistlerden), tabiyyundan(naturalistlerden), darvinizmden, sotsializmden, iştirakiyundan (sotsialistlerden) bahs idiyurlar. Kenardan baqan halq bunlara farmazonlar, dinsizler adını taqa. Yine o vaqıtlar İstanbulda Meşrutiyete(Konstitutsiyağa) ittigi yemini bozup, ilk meclis mebusanı (halq deputatlarını) qapatan Abdul Hamidi indirmek teşebbüsinde bulunan fırqa mensüplarından qırımlı qart inqilapçı Asan Nuriniñ (yerli halq oña Asan Yurgi derlerdi-O.A.) ara-sıra Bağçasaraya kelip-kitmesi gençler fırqasını canlandıra idi.
Bağçasarayda meşhur zengin Acı Abdullanıñ ticarethanesinde defterci hızmetinde bulunan Seit Abdulla Ozenbaşlı kendisiniñ urbasını, tıraşını ve daha bilmem nesini şeriat zan ittigi taassup(fanatizm) qalıplarına tökmek isteyen Acınıñ millionlarını bıraqıp, oz başına yaşamaya başladı.
Seit Abdulla Ozenbaşlı Acı Abdullanıñ hızmetinde bulundığı esnada, Acınıñ etrafını sarmış bir çoq dalqavuq(yaltaq) mollaların quruntılarını kore-kore onlara qarşı onda bir protest fikri uyana. Burada söylemek lazimdir ki, Seit Abdulla Ozenbaşlı gençliginde, atta Usein efendide yazı ogrenmekten başqa, mukemmel bir mektep kormedigi halda, oz başına rusça ve türkçe, arabça ve iranca ogrenmiş hudayinabit (oz başına tasil korgen) bir tatar idi. Türkçe şiir yazar, nağış ornek çıqarır, guzel yazı yazar istidatlı bir kişi idi.Şarq muzıkasında da mahareti var idi.
İlk şiirleri ile şeriye yapan, yetim malı yiyen, tatarın doğğanında, olgeninde başı ucuna ancaq alim quruntusı ile çöken nefishor mollalara qarşı protest ile başladı. Yuzden ziyade şiir yazıp, adını Fonograf haqayıq (aqiqat sesi) qoyduğı, divannıñ bir çoq yerleri esi tsenzura tarafından bozulıp kelmiş ve basılamayıp qalğan edi.
Qırımtatarı arasında ilk olaraq teatro eseri yazan Seit Abdulla Ozenbaşlı diyerek, yañlış olmaz. 1900 senesi Bağçasarayda ilk teatro sahnası quruldığı vaqıt oynalan yerli eserlerden birisi ve ilkisi Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ Olacağa çare olmaz namındaki eseri idi. Bu eserde tatarın er şeye kör-köruna inandığı, taqdire til bağlayaraq mesul qaldığı kosterilmek uzre istenile idi. Bu eser oynaldığı vaqıt, Seit Abdulla Ozenbaşlı kendisi de oyunda iştiraq itti. Bir taraftan eserin oynalması, diger taraftan bunda Seit Abdulla Ozenbaşlınñ kendisiniñ de qadın olaraq sahnaya, o vaqıt eski fikirlilerni bus-butün şaşırttı. Muharrir ve artist Seit Abdulla nice sögüşlere oğradı, uzerine lanetler, qahreler yağdırıldı.
Seit Abdullla Ozenbaşlı bir qaç seneler Terciman gazetasında da çalıştı. Onda onıñ qalemile yazılan tatarın iqtisadiy, içtimaiy hayatına dair maqaleler ve şiirler korülirdi. 1902 senesi qırımtatarınıñ Türkiyeye koçmek meselesi Ozenbaşlı keskin bir şiir yazdırdı. Tatarın eskiden bildigi ve zemane uymadığından, kittikçe söndügi sanatlardan faide olmayacağını koren Ozenbaşlı, tatarı yeñi sanatlarda teşviq itmek maqsadıle Bağçasarayda ilk olaraq tatar terzihanesi açmış idi. Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ hayatında diqqat olunacaq bir şey daha var ise, o da oğlu ile qızını muntazam surette oqutmasıdır. Bu işten onu hiç bir türlü müşkülat alaqoyamadı. Eñ muhtac kunlerinde bile balalarınıñ terbiyesiniñ çarelerini buldu. Tatarlarda qızını İstanbula mahsus tahsil içün ilk yollayan Ozenbaşlıdır-demek mumkündir. İstanbulda türkçe, Qırımda rusça idadiye tahsil koren qızı, darulfununda tahsilde ve oğlu ise, darulfununnıñ tıbbıye şubesini bitirip doktor unvanını almış ve bugun Totaykoy terbiye tehnikumı mudiri bulunmaqtadır.
Ozenbaşlınıñ bu bala terbiyesi meselesinde zevcesiniñ de yardımı olduğı inkar olunmaz, zira eskiden tatar hayatında balaların halı, alelhusus qızların oqumamasında anaların ne qadar fena tesiri olduğı belli bir şeydir. İşte, tatarın edebiy ve içtimaiy hayatında meşaqatlı adımları atanlardan birisi olan mazlum halq şairi Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ hayatı ve faaliyeti bu surette keçmiştir.
Yeñi Dünya-1924-yanvar(Ocaq) 11.
(Arab urufatında)
İşbu yanvar 6-cı kunü vefat iden Seit Abdulla Ozenbaşlı qırımtatarlarnıñ uyanuv devriniñ ilk kunlerinde çalışanlardan birisi idi. 1880-90 senelerini qırımtatarlarınıñ uyanuv devriniñ başlanğıçı saymaq mumkündir. Bir taraftan Terciman çıqa, usul-i cedit uzre mektepler açıla, eski usul medreseleriniñ islahına yollar qoyula, genç tatarlar rusça oqumaya yapışalar, az-çoq rusça bilenler rusça gazetalar aldırıp oquylar ehval-i-alemden haberdar olalar. O asırlarda Avrupada töreyen, canlanan sotsializm cereyanı kerek rus ve kerek türk gazetaları vastasıle Qırımğa aks ide.
Bir taraftan Rusiyede, İkinci Aleksander zamanınıñ reformaları, diger taraftan Türkiyede Meşrutiyet(Konstitutsiya) qavğaları qırımtatarı arasında yeñi doğan ufaq bir cemiyetçik arasında habersiz, tesirsiz qalmay. Muhite tenqit nazarıle baqanlar, cemiyetlerde, qavehanelerde serbest ve bu mumkün olmayan yerlerde qapalı olaraq, yine de serbest laf itmeye havesliler çıqa.
O devirlerde Qırımnıñ başqa yerlerinde tatarın ehval-i-ruhiyesi ne halda ve ne derecede bulundığından malümat yoq. Lakin Bağçasaraya kelince, bu asırlarda andaki Avrupa qavehanesi bir yeñi fikirler klubu şeklini ala. Anda her kun sağların çarpışması ola. Nihayet , bunlar arasında eñ soñ bir fırqaçıq ayırılıp Çubuqçı qavehanesine avuşalar. Yaşça, otekilerden daha genç olan bu tabaqa arasında merhumlı! Bodaninskiy, Ahmet Nureddin, Mehmetşah Aqçurin, Pıçaqçı Murtaza ve gayrılar ile Seit Abdulla Ozenbaşlılar da bulunalar.
Bunlar oz cemiyetlerinde bildiklerine kore, maddiyundan(materialistlerden), tabiyyundan(naturalistlerden), darvinizmden, sotsializmden, iştirakiyundan (sotsialistlerden) bahs idiyurlar. Kenardan baqan halq bunlara farmazonlar, dinsizler adını taqa. Yine o vaqıtlar İstanbulda Meşrutiyete(Konstitutsiyağa) ittigi yemini bozup, ilk meclis mebusanı (halq deputatlarını) qapatan Abdul Hamidi indirmek teşebbüsinde bulunan fırqa mensüplarından qırımlı qart inqilapçı Asan Nuriniñ (yerli halq oña Asan Yurgi derlerdi-O.A.) ara-sıra Bağçasaraya kelip-kitmesi gençler fırqasını canlandıra idi.
Bağçasarayda meşhur zengin Acı Abdullanıñ ticarethanesinde defterci hızmetinde bulunan Seit Abdulla Ozenbaşlı kendisiniñ urbasını, tıraşını ve daha bilmem nesini şeriat zan ittigi taassup(fanatizm) qalıplarına tökmek isteyen Acınıñ millionlarını bıraqıp, oz başına yaşamaya başladı.
Seit Abdulla Ozenbaşlı Acı Abdullanıñ hızmetinde bulundığı esnada, Acınıñ etrafını sarmış bir çoq dalqavuq(yaltaq) mollaların quruntılarını kore-kore onlara qarşı onda bir protest fikri uyana. Burada söylemek lazimdir ki, Seit Abdulla Ozenbaşlı gençliginde, atta Usein efendide yazı ogrenmekten başqa, mukemmel bir mektep kormedigi halda, oz başına rusça ve türkçe, arabça ve iranca ogrenmiş hudayinabit (oz başına tasil korgen) bir tatar idi. Türkçe şiir yazar, nağış ornek çıqarır, guzel yazı yazar istidatlı bir kişi idi.Şarq muzıkasında da mahareti var idi.
İlk şiirleri ile şeriye yapan, yetim malı yiyen, tatarın doğğanında, olgeninde başı ucuna ancaq alim quruntusı ile çöken nefishor mollalara qarşı protest ile başladı. Yuzden ziyade şiir yazıp, adını Fonograf haqayıq (aqiqat sesi) qoyduğı, divannıñ bir çoq yerleri esi tsenzura tarafından bozulıp kelmiş ve basılamayıp qalğan edi.
Qırımtatarı arasında ilk olaraq teatro eseri yazan Seit Abdulla Ozenbaşlı diyerek, yañlış olmaz. 1900 senesi Bağçasarayda ilk teatro sahnası quruldığı vaqıt oynalan yerli eserlerden birisi ve ilkisi Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ Olacağa çare olmaz namındaki eseri idi. Bu eserde tatarın er şeye kör-köruna inandığı, taqdire til bağlayaraq mesul qaldığı kosterilmek uzre istenile idi. Bu eser oynaldığı vaqıt, Seit Abdulla Ozenbaşlı kendisi de oyunda iştiraq itti. Bir taraftan eserin oynalması, diger taraftan bunda Seit Abdulla Ozenbaşlınñ kendisiniñ de qadın olaraq sahnaya, o vaqıt eski fikirlilerni bus-butün şaşırttı. Muharrir ve artist Seit Abdulla nice sögüşlere oğradı, uzerine lanetler, qahreler yağdırıldı.
Seit Abdullla Ozenbaşlı bir qaç seneler Terciman gazetasında da çalıştı. Onda onıñ qalemile yazılan tatarın iqtisadiy, içtimaiy hayatına dair maqaleler ve şiirler korülirdi. 1902 senesi qırımtatarınıñ Türkiyeye koçmek meselesi Ozenbaşlı keskin bir şiir yazdırdı. Tatarın eskiden bildigi ve zemane uymadığından, kittikçe söndügi sanatlardan faide olmayacağını koren Ozenbaşlı, tatarı yeñi sanatlarda teşviq itmek maqsadıle Bağçasarayda ilk olaraq tatar terzihanesi açmış idi. Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ hayatında diqqat olunacaq bir şey daha var ise, o da oğlu ile qızını muntazam surette oqutmasıdır. Bu işten onu hiç bir türlü müşkülat alaqoyamadı. Eñ muhtac kunlerinde bile balalarınıñ terbiyesiniñ çarelerini buldu. Tatarlarda qızını İstanbula mahsus tahsil içün ilk yollayan Ozenbaşlıdır-demek mumkündir. İstanbulda türkçe, Qırımda rusça idadiye tahsil koren qızı, darulfununda tahsilde ve oğlu ise, darulfununnıñ tıbbıye şubesini bitirip doktor unvanını almış ve bugun Totaykoy terbiye tehnikumı mudiri bulunmaqtadır.
Ozenbaşlınıñ bu bala terbiyesi meselesinde zevcesiniñ de yardımı olduğı inkar olunmaz, zira eskiden tatar hayatında balaların halı, alelhusus qızların oqumamasında anaların ne qadar fena tesiri olduğı belli bir şeydir. İşte, tatarın edebiy ve içtimaiy hayatında meşaqatlı adımları atanlardan birisi olan mazlum halq şairi Seit Abdulla Ozenbaşlınıñ hayatı ve faaliyeti bu surette keçmiştir.
Yeñi Dünya-1924-yanvar(Ocaq) 11.
(Arab urufatında)
12 Haziran 2010 Cumartesi
Mütercimden Bir-İki Söz-Osman Aqçoqraqlı
Mütercimden Bir-İki Söz-Osman Aqçoqraqlı
(N.V.Gogolniñ Evlenmen komediyasınıñ Qırım Tatarcağa tercimes etilgen kitabına kiriş söz)
Ruslar ve Musulmanların maarifperverlik maqsadına mebni(uyğun olaraq) ilk-evvel qaleme yapışan Qırım mırzaları arasından saadetlü İsmail Bek Gasprinskiy zuhur eylemiştir. Muma-ileyh(adı keçken) meslekni intişar(yaymaq) içün 1882-1883 yılları esnasında Terciman namında olan rus ve türkiy gazetesini tesis idüp, ve yigirmi yıldan beru aliy eltertüp(buyük tertip ile) bugune qadar neşir ide keldikten maada(gayrı), daha bir çoq umum içün faideli risale ve kitapçeleri rusçadan tercime ve neşir ile bu yolda bir çoq hızmetler kostermiş ve gayrılara imsal-ibret olmuştır. Bahsus elifba-i-islamiyeyi usul-i-savtiye qaidesine tatbiq ile tertip ve nelir eylemiş ve bu sebepten mekatib-i-iptidaie(balanğıç mektepler)şakirdanınıñ(talebeleriniñ) sahulet tahsiline(yengil oqumasına) buyük hızmet kostermiştir. Ve kene muma-ileyhin(yuqarıda añılğan) semere teşviqı olaraq Rusiye islamları arasında hukümetimizin lisan-i-resmiyes olan rusçayı ogrenmeye havesi artup gimnaziyalarda ve dar-ul-fununlarda evvelkine nisbeten tahsil-i-funun ve elsene iden(qonuşqan) musulman gençleriniñ adedi(sanı) çoğalmıştır.Hal-i-maişette faqıra duçar olan evlad-ı-islamın ihtiyaclarına muavenet-i-lazime (kerekli yardımlar) itmek maqsadına mebni(Peterburg, Qazan, Hacı-Tarhan, Qasimov, Orenburg, Simferopol ve daha gayrı) musulmanların çoqça bulundıqları şeherlerde cemiyet-i-hayriyeler güşad olunmıştır(açılğandır). Hasıl-ı-kelam (sözün qısqası) bu soñ senelerde Rusiye islamları arasında derece-derece efkar-ı-cedide (yañı fikirler) uyanup sanayi-nefise ve teatroya dai taqrip(yolu bulma) ile hisse ala başlamışlardır. Ezcumle(başlıca) Kavkaziya ağniyalarından (zenginlerinden) milyaner Hacı Zeynal Tagiyev cenapları musulmanlarda sanayi-nefiseye arzu uyandığını şahide idup, mekanı olan Baku şehrinde bir teatro (ibrethane O.A.) bina eylemiş; ve Bağçasaray cemaatı ise, saadetlü muharrir-i-Terciman İsmail Bek teşviqından otrü ma-beynlerinde(aralarında) lazim miqdarı aqça cem idup(toplap) kendi şeherlerinde hususiy bir sahna(ibret odası O.A.) inşa itmişlerdir ki, işbu sahnada vaqıt-vaqıt musulman gençleri tarafından kerek rusça ve kerek tatarca ebediyat aqşamları ve qıraat(oquma) meclisleri ve ibret oyunları icra olunıp bağçasaraylıların diqqatını celp itmektedirler.
İşte , bu seneniñ aprel ayında boylece milletniñ arasında tesir maarife pek çoq gayret kostermiş saadetlü İsmail Bek Gasprinskiy cenaplarınıñ vasta-i-efkarı olan Terciman gazetesiniñ neşirine yigirmi yıl tekmil oluyur. Binaen-aleyh(bundan dolayı)bu faqir dahi hala hızmet-i-askeriyede borclu olduğım vazifemni ifasından (odemesinden) fazla qalan boş vaqtı sarf iderek, rusların meşhur muarrirlerinden olan Gogolin Evlenmek (Jenitba) namlu komediya-(vaqia-i-mezhake-O.A.)sini ana tilimiz olan Qırım Türkiy şivesine tercime ve şu eser-i-nacizanemi (değersiz eserimni)gazete-i-Tercimannıñ neşirine yigirmi yıl tolmaq munasebetile olacaq hususiy bayram kunüniñ şerefine neşir, ve muharrir-i-milletperver İsmail Bek Gasprinskiy hazretlerine yadikaran taqdim eyledim.
Peterburgda matbaa-i-islamiye sahip imtiyazlı olan Qırım zadekyanlarından İlyas Mırza Boraganskiy cenapları işbu tercime-i-haqiranemi(çoq emiyeti olmağan tercimemni)kendi asrafına tab buyurmaqle milletperverliklerini isbat ve binaen aleyh mütercim-i-haqiri minnetdar ittiklerinden dolayı, şurada cenap muma-ileyhe dahi teşekkürat-i-halesanemi(samimiy teşekkürlerimni)arz ve taqdim itmekle hatim-i-kelam idiyurım(sözümni bitirem).
Sankt Peterburg, fi 20 Fevral sene 1903.
Gogol N.V Evlenmek Komediya, eki perde
Rusçadan mütercimi O.A.
Sankt Peterburg: Matbaahane-i-İlyas Mırza Boraganskiy ve Kompaniyası, 1903-64s., c1-2
(Arab Urufatında)
(N.V.Gogolniñ Evlenmen komediyasınıñ Qırım Tatarcağa tercimes etilgen kitabına kiriş söz)
Ruslar ve Musulmanların maarifperverlik maqsadına mebni(uyğun olaraq) ilk-evvel qaleme yapışan Qırım mırzaları arasından saadetlü İsmail Bek Gasprinskiy zuhur eylemiştir. Muma-ileyh(adı keçken) meslekni intişar(yaymaq) içün 1882-1883 yılları esnasında Terciman namında olan rus ve türkiy gazetesini tesis idüp, ve yigirmi yıldan beru aliy eltertüp(buyük tertip ile) bugune qadar neşir ide keldikten maada(gayrı), daha bir çoq umum içün faideli risale ve kitapçeleri rusçadan tercime ve neşir ile bu yolda bir çoq hızmetler kostermiş ve gayrılara imsal-ibret olmuştır. Bahsus elifba-i-islamiyeyi usul-i-savtiye qaidesine tatbiq ile tertip ve nelir eylemiş ve bu sebepten mekatib-i-iptidaie(balanğıç mektepler)şakirdanınıñ(talebeleriniñ) sahulet tahsiline(yengil oqumasına) buyük hızmet kostermiştir. Ve kene muma-ileyhin(yuqarıda añılğan) semere teşviqı olaraq Rusiye islamları arasında hukümetimizin lisan-i-resmiyes olan rusçayı ogrenmeye havesi artup gimnaziyalarda ve dar-ul-fununlarda evvelkine nisbeten tahsil-i-funun ve elsene iden(qonuşqan) musulman gençleriniñ adedi(sanı) çoğalmıştır.Hal-i-maişette faqıra duçar olan evlad-ı-islamın ihtiyaclarına muavenet-i-lazime (kerekli yardımlar) itmek maqsadına mebni(Peterburg, Qazan, Hacı-Tarhan, Qasimov, Orenburg, Simferopol ve daha gayrı) musulmanların çoqça bulundıqları şeherlerde cemiyet-i-hayriyeler güşad olunmıştır(açılğandır). Hasıl-ı-kelam (sözün qısqası) bu soñ senelerde Rusiye islamları arasında derece-derece efkar-ı-cedide (yañı fikirler) uyanup sanayi-nefise ve teatroya dai taqrip(yolu bulma) ile hisse ala başlamışlardır. Ezcumle(başlıca) Kavkaziya ağniyalarından (zenginlerinden) milyaner Hacı Zeynal Tagiyev cenapları musulmanlarda sanayi-nefiseye arzu uyandığını şahide idup, mekanı olan Baku şehrinde bir teatro (ibrethane O.A.) bina eylemiş; ve Bağçasaray cemaatı ise, saadetlü muharrir-i-Terciman İsmail Bek teşviqından otrü ma-beynlerinde(aralarında) lazim miqdarı aqça cem idup(toplap) kendi şeherlerinde hususiy bir sahna(ibret odası O.A.) inşa itmişlerdir ki, işbu sahnada vaqıt-vaqıt musulman gençleri tarafından kerek rusça ve kerek tatarca ebediyat aqşamları ve qıraat(oquma) meclisleri ve ibret oyunları icra olunıp bağçasaraylıların diqqatını celp itmektedirler.
İşte , bu seneniñ aprel ayında boylece milletniñ arasında tesir maarife pek çoq gayret kostermiş saadetlü İsmail Bek Gasprinskiy cenaplarınıñ vasta-i-efkarı olan Terciman gazetesiniñ neşirine yigirmi yıl tekmil oluyur. Binaen-aleyh(bundan dolayı)bu faqir dahi hala hızmet-i-askeriyede borclu olduğım vazifemni ifasından (odemesinden) fazla qalan boş vaqtı sarf iderek, rusların meşhur muarrirlerinden olan Gogolin Evlenmek (Jenitba) namlu komediya-(vaqia-i-mezhake-O.A.)sini ana tilimiz olan Qırım Türkiy şivesine tercime ve şu eser-i-nacizanemi (değersiz eserimni)gazete-i-Tercimannıñ neşirine yigirmi yıl tolmaq munasebetile olacaq hususiy bayram kunüniñ şerefine neşir, ve muharrir-i-milletperver İsmail Bek Gasprinskiy hazretlerine yadikaran taqdim eyledim.
Peterburgda matbaa-i-islamiye sahip imtiyazlı olan Qırım zadekyanlarından İlyas Mırza Boraganskiy cenapları işbu tercime-i-haqiranemi(çoq emiyeti olmağan tercimemni)kendi asrafına tab buyurmaqle milletperverliklerini isbat ve binaen aleyh mütercim-i-haqiri minnetdar ittiklerinden dolayı, şurada cenap muma-ileyhe dahi teşekkürat-i-halesanemi(samimiy teşekkürlerimni)arz ve taqdim itmekle hatim-i-kelam idiyurım(sözümni bitirem).
Sankt Peterburg, fi 20 Fevral sene 1903.
Gogol N.V Evlenmek Komediya, eki perde
Rusçadan mütercimi O.A.
Sankt Peterburg: Matbaahane-i-İlyas Mırza Boraganskiy ve Kompaniyası, 1903-64s., c1-2
(Arab Urufatında)
Qırımda Etnografiya-Osman Aqçoqraqlı-İsmail Asanoğlu Kerim
Qırımda Etnografiya-Osman Aqçoqraqlı
Etnografiya (insanların yaşayış usullarını, adetlerini kosteren ilim-O.A.)yolunda Qırım yarımadası adeta bir dershane, buyük bir ameliyat hanedir.
Bugun Qırımda Tatar adıle añılan halqın çehresine, qıyafetine, adet ve şivelerine, ev yapısına, hozyaystvo(ekonomi,müteşebbis) usullarına baqacaq olsaq, bir çoq başqalıqlar korermiz.
Çehre ve qıyafet noqtasından baqıldıqta, Qırımın dağlıq ve çöl (sahra.O.A.) taraflarını tat ve noğay diyerek, iki qısımğa bolmek adet ola kelmiştir.
Halbu ki, Qırımın Tatlıq denilen dağ qısımında yaşayan tatarların çehre ve qıyafetlerinde, til ve şivelerinde, adetlerinde, yaşayış usullarında nice-nice ayrılıqlar korüriz. Dağlığın şimal arqalarındaki koylerde ve hususan Bağçasaray şehrinde çehre ayrılığı, bir birine oşamayan ve türlü halqlara oşayan çehrelerin çoqluğı etnologiya erbabını (etnograflarnı) şaşıracaq, yahut onlara ogrenmek içün buyük material verecektir.
Eski vaqıtlarda ırqları belli olmayan kimmer(iy)ler, tavrlar, skifler ve daha ileride gotlar, hazarlar, alanlar, aslar kuçük Qırımda azmı nesil qaldırdılar? bu qavmların her biri bir-birine qarışaraq, yeñi nesiller meydana ketirdi, her biri kendi tilinden, adet ve itiqadından (inançlarından)bizlere çoq şiyler qaldırdılar. Vaqıt-vaqıt dinlerini deñiştirdiler. Gotlar rum sayıldı, rumlar cineviz sayıldı, cinevizler frenk sayıldı. bir kun kendi bunlardan bir qısmı musulman oldu. Musulman olğan soñ, tatar sayıldılar.
Vaqtıle Kefe iskelesine Kavkaziya yalılarından Mısr ve Arabistan bir çoq köle, cariye satlıq insan ketirildi. Kefede, Eski Qırım, Qarasuvda ve Bağçasarayda esir bazarları var idi. Bu esirler arasında Kavkaziya dağlısından alaraq, İtaliya, İstanbul, Mısırlı, Arab, Rus ve gayrı halqlar bulunırdı. Boyle türlü halqların Qırımda bir-birine qarışması ve hepsiniñ de tatarlıq devrinde tatar namı altına kirmesi tatar yaşayışında bir çoq yeñi adetler, yañı yaşayış usulları doğmaına sebep oldu. Bu qarışmaların tilge, adetlerge, sanatke, nağış ve ziynetke, iqtisadlarğa, muzıkaya, maqamlarğa (nağmelerge O.A.) çoq-çoq tesiri oldu.
Bu qarışmadan bu kunlere qadar moğollığını coymağan çöl taraf halqı da qurtulamadılar. Anda dahi Tarhan ve Manğıt boylarında sarı saçlı ve mavı kozlü noğaylar rastkelmek mumkündir ki, bu da eski vaqıtlardaki Ukraina ile olan cenklerin neticesidir.
Vaqtıle qırğızlar kibi tögerek kiyiz evlerde (otavlarda-O.A.) yaşağan noğay halqınıñ bugunki yapıları maloros hatalarını añdırır, noğay yırları, maqamlarınıñ bir çoqları maloros maqamlarına oşar. Bunlar hep qomşudan yuqqan qarışqan şiylerdir.
Qırımın yalılarına (Kozleveden başlayaraq Kerçke barğance qadar-O.A) eskiden Yunan halqı yerleşken, kit-kite Anadoludan türkler kelgenler (Forostan Aluştaya qadar-O.A.) dağların şimal tarafında merkezi Manğup-Qale olmaq uzre Qaralez, Ozenbaş ortalarında hindo-cerman (indogerman) cınsından gotlar bulungan, XIII-ncı asırda Altun Orda devrinde Sudaq, Kefe arasında selcuk türkleri kelüp yerleşkenler (Otuz koyu mezarlığında 729 hicriy (1328 m.) tarihli mezarda Eş-şeyh Yakup el-Qunoy ve 783(1364 m.)tarihli mezarda Hacı Yahya bin Muhammed er-Raqi adlı adamların komüldigi korüle-O.A.) XVIII-inci asrın ahırlarında Yekaterinanıñ şeytanlıq siyasetile Mariupol uezdine koçürilgen rum halqından bir qısmı koçmeye istemeyerek, kendilerni musulman ilan itmişler, bunlar da bugun hep tatar namıle añılalar. Pek eski vaqıtlarda Şimaliy Qavqazdaki çerkes ve osetinlerin ecdadı olan Alan halqınıñ bir qısmı Tamañ ve Kerç taraflarından koçüp Qırımın yalılarına yerleşkenler (Bugun Aluşta ile Sudaq arasındaki koylerin çardaqlı evleri ile Şimaliy Kavkaz çerkes avulları bir-biriniñ aynı demek mumkündir.
Qırımdaki Kuçük-Ozen, Tuvaq, Usküt, Qapsihor, Şelen, Arpat, Vorun kibi koylerin yapıları Dağıstandaki çerkes ve osetin avullarına oşaması bunların aynı şarait içinde yaşadıqlarını kostermekle beraber bunların aynı şarait içinde yaşamayı seven aynı bir halq olduğını da hatire ketirmektedir.
Vaqtıle Sevastopol(Aqyar) yanındaki meşhur Hersoneste gurci halqı da oturğandır. Bugun yalı boyunda Kuku, Şuğu kibi familiyaların Gurcistan ve Acaristanda da korülmesi Qırımda tatar arasında gurci da bulundığını kosterir.
Qırımda, hususan Bağçasaray ve civarlarında, Seid ve Şerifelerin çoqluq ile korülmesi de diqqat olunacaq etnografiy bir meseledir.
Seidlerin Hazret Aliniñ neslinden,yani arabdan qopup İrandaki acemlere qarıştıqtan soñra Qırımğa kelmeleri, bugun Qırımda tatar arasında arab ve acem qanı olduğına da şuphe qaldırmaz.
Qarasuvdaki turkmenlerden ve sair halqlardan da bahs idecek olsaq, maqale uzayacağından, Qırım Tatarlarınıñ ne kibi unsurlardan teşekkül ittigi (şekillengeni) meselesini burada kesemiz.
Buraya qadar yazılan fikir ve mulahazaların(tüşüncelerin) bir qısmı qatıy tarihiy materiallar uzerine ve birazı da qıyas uzerine söylenmiştir. Bunlar daha bir çoq tedqiq ve tetebbu(inceleme) isterler.
Bunuñ içündir ki, bugunde kerek ilmiy seyahatlarğa ve kerekse mektepler tarafından yapılan ve yapılacaq ekskursiyalara(kezintilere-O.A.) baqacaq, korecek ve ogrenecek etnografiya ve tarihiy materiyal çoqtır. Eger de bu materiallar fenniy yolule toplanırsa, gayet meraqlı ve zengin muzeyler meydanğa ketirmek mumkündir.
İleri.-1926-No:2-s.13-16.
(Arab urufatında).
(Bu maqaleniñ kopiyasını bizge kafedramıznıñ ocapçesi Gayana Yuksel taqdim etti.)
İsmail Asanoğlu Kerim
Etnografiya (insanların yaşayış usullarını, adetlerini kosteren ilim-O.A.)yolunda Qırım yarımadası adeta bir dershane, buyük bir ameliyat hanedir.
Bugun Qırımda Tatar adıle añılan halqın çehresine, qıyafetine, adet ve şivelerine, ev yapısına, hozyaystvo(ekonomi,müteşebbis) usullarına baqacaq olsaq, bir çoq başqalıqlar korermiz.
Çehre ve qıyafet noqtasından baqıldıqta, Qırımın dağlıq ve çöl (sahra.O.A.) taraflarını tat ve noğay diyerek, iki qısımğa bolmek adet ola kelmiştir.
Halbu ki, Qırımın Tatlıq denilen dağ qısımında yaşayan tatarların çehre ve qıyafetlerinde, til ve şivelerinde, adetlerinde, yaşayış usullarında nice-nice ayrılıqlar korüriz. Dağlığın şimal arqalarındaki koylerde ve hususan Bağçasaray şehrinde çehre ayrılığı, bir birine oşamayan ve türlü halqlara oşayan çehrelerin çoqluğı etnologiya erbabını (etnograflarnı) şaşıracaq, yahut onlara ogrenmek içün buyük material verecektir.
Eski vaqıtlarda ırqları belli olmayan kimmer(iy)ler, tavrlar, skifler ve daha ileride gotlar, hazarlar, alanlar, aslar kuçük Qırımda azmı nesil qaldırdılar? bu qavmların her biri bir-birine qarışaraq, yeñi nesiller meydana ketirdi, her biri kendi tilinden, adet ve itiqadından (inançlarından)bizlere çoq şiyler qaldırdılar. Vaqıt-vaqıt dinlerini deñiştirdiler. Gotlar rum sayıldı, rumlar cineviz sayıldı, cinevizler frenk sayıldı. bir kun kendi bunlardan bir qısmı musulman oldu. Musulman olğan soñ, tatar sayıldılar.
Vaqtıle Kefe iskelesine Kavkaziya yalılarından Mısr ve Arabistan bir çoq köle, cariye satlıq insan ketirildi. Kefede, Eski Qırım, Qarasuvda ve Bağçasarayda esir bazarları var idi. Bu esirler arasında Kavkaziya dağlısından alaraq, İtaliya, İstanbul, Mısırlı, Arab, Rus ve gayrı halqlar bulunırdı. Boyle türlü halqların Qırımda bir-birine qarışması ve hepsiniñ de tatarlıq devrinde tatar namı altına kirmesi tatar yaşayışında bir çoq yeñi adetler, yañı yaşayış usulları doğmaına sebep oldu. Bu qarışmaların tilge, adetlerge, sanatke, nağış ve ziynetke, iqtisadlarğa, muzıkaya, maqamlarğa (nağmelerge O.A.) çoq-çoq tesiri oldu.
Bu qarışmadan bu kunlere qadar moğollığını coymağan çöl taraf halqı da qurtulamadılar. Anda dahi Tarhan ve Manğıt boylarında sarı saçlı ve mavı kozlü noğaylar rastkelmek mumkündir ki, bu da eski vaqıtlardaki Ukraina ile olan cenklerin neticesidir.
Vaqtıle qırğızlar kibi tögerek kiyiz evlerde (otavlarda-O.A.) yaşağan noğay halqınıñ bugunki yapıları maloros hatalarını añdırır, noğay yırları, maqamlarınıñ bir çoqları maloros maqamlarına oşar. Bunlar hep qomşudan yuqqan qarışqan şiylerdir.
Qırımın yalılarına (Kozleveden başlayaraq Kerçke barğance qadar-O.A) eskiden Yunan halqı yerleşken, kit-kite Anadoludan türkler kelgenler (Forostan Aluştaya qadar-O.A.) dağların şimal tarafında merkezi Manğup-Qale olmaq uzre Qaralez, Ozenbaş ortalarında hindo-cerman (indogerman) cınsından gotlar bulungan, XIII-ncı asırda Altun Orda devrinde Sudaq, Kefe arasında selcuk türkleri kelüp yerleşkenler (Otuz koyu mezarlığında 729 hicriy (1328 m.) tarihli mezarda Eş-şeyh Yakup el-Qunoy ve 783(1364 m.)tarihli mezarda Hacı Yahya bin Muhammed er-Raqi adlı adamların komüldigi korüle-O.A.) XVIII-inci asrın ahırlarında Yekaterinanıñ şeytanlıq siyasetile Mariupol uezdine koçürilgen rum halqından bir qısmı koçmeye istemeyerek, kendilerni musulman ilan itmişler, bunlar da bugun hep tatar namıle añılalar. Pek eski vaqıtlarda Şimaliy Qavqazdaki çerkes ve osetinlerin ecdadı olan Alan halqınıñ bir qısmı Tamañ ve Kerç taraflarından koçüp Qırımın yalılarına yerleşkenler (Bugun Aluşta ile Sudaq arasındaki koylerin çardaqlı evleri ile Şimaliy Kavkaz çerkes avulları bir-biriniñ aynı demek mumkündir.
Qırımdaki Kuçük-Ozen, Tuvaq, Usküt, Qapsihor, Şelen, Arpat, Vorun kibi koylerin yapıları Dağıstandaki çerkes ve osetin avullarına oşaması bunların aynı şarait içinde yaşadıqlarını kostermekle beraber bunların aynı şarait içinde yaşamayı seven aynı bir halq olduğını da hatire ketirmektedir.
Vaqtıle Sevastopol(Aqyar) yanındaki meşhur Hersoneste gurci halqı da oturğandır. Bugun yalı boyunda Kuku, Şuğu kibi familiyaların Gurcistan ve Acaristanda da korülmesi Qırımda tatar arasında gurci da bulundığını kosterir.
Qırımda, hususan Bağçasaray ve civarlarında, Seid ve Şerifelerin çoqluq ile korülmesi de diqqat olunacaq etnografiy bir meseledir.
Seidlerin Hazret Aliniñ neslinden,yani arabdan qopup İrandaki acemlere qarıştıqtan soñra Qırımğa kelmeleri, bugun Qırımda tatar arasında arab ve acem qanı olduğına da şuphe qaldırmaz.
Qarasuvdaki turkmenlerden ve sair halqlardan da bahs idecek olsaq, maqale uzayacağından, Qırım Tatarlarınıñ ne kibi unsurlardan teşekkül ittigi (şekillengeni) meselesini burada kesemiz.
Buraya qadar yazılan fikir ve mulahazaların(tüşüncelerin) bir qısmı qatıy tarihiy materiallar uzerine ve birazı da qıyas uzerine söylenmiştir. Bunlar daha bir çoq tedqiq ve tetebbu(inceleme) isterler.
Bunuñ içündir ki, bugunde kerek ilmiy seyahatlarğa ve kerekse mektepler tarafından yapılan ve yapılacaq ekskursiyalara(kezintilere-O.A.) baqacaq, korecek ve ogrenecek etnografiya ve tarihiy materiyal çoqtır. Eger de bu materiallar fenniy yolule toplanırsa, gayet meraqlı ve zengin muzeyler meydanğa ketirmek mumkündir.
İleri.-1926-No:2-s.13-16.
(Arab urufatında).
(Bu maqaleniñ kopiyasını bizge kafedramıznıñ ocapçesi Gayana Yuksel taqdim etti.)
İsmail Asanoğlu Kerim
10 Haziran 2010 Perşembe
Qıraathaneler-Osman Aqçoqraqlı
Qıraathaneler-Osman Aqçoqraqlı
...Şimdi bir de Bağçasaray qıraathanesini seyir idelim. Bu qıraathane bazı bir gençlerin gayretile pek az para ile bundan iki uç ay evelsi meydana kelmiş bir şeydir. Saqlı parası yoq, vaqufı yoq. Binaen aleyh(şunın içün) ucrelerinde kitap dahi yoq. kitap ve gazet tedarik itmek içün para lazım, albu ki, qıraathaneniñ maqsadı-meccanen(bedava) faide itmek. Para almaq yoq, ve para alındığı taqdirde bile, bizim ehaliniñ tabiatı ve adetine kore, hiç kimse para verip, çaysız, qavesiz ve tütünsiz bir yere kirip, saatlerce kitap ve gazet oquyamaz. Bu şiylere diqqat itmeli de, soñra Bağçasarayı tenkit itmeli. Bunuñle beraber bugunde Bağçasaray qıraathanesinde rusça ve türkçe Niva, Vozrojdenie, Asr-i Cedit, Servet funun jurnalları ve Terciman, Qazan Muhbiri, Fikir, Sabah, İqdam, Asır, Hayat, Rus, Russkiye vedomosti, Birjevıe vedomosti gazetlerini ve ucresinde bir qaç rus ve osmanlı muharrirlerin eserini kormek mumkündir. Ebet, bunlar qıraathane içün azdır. Lakin yavaş, yavaş her şey sırasına miner, kitap ve gazetler artar.
Şukür elhamdulillah, Bağçasaray ehalisi qıraathaneye rağbet ve muhabbet idup-kirip-çıqıyurlar. Oquyan da keliyur, oqumayan da keliyur, ve oqumaya bilenleri oqutup diñliyur. Añlamaya, bilmeye arzu ve haves olduğı korüniyur.Ve bazı maarifperver efendiler hep kitaplar bahşış ve hediye itmekteler ve daha idecekleri malümdır. Oyle ya, bir adamın kendisine luzümsiz kitapları bir-iki kapikke satmaqtan cemaat faidesine olan qıraathaneye vaquf itmekten daha guzel şiy olurmu? Qıraathane ne lisan ve ne de fen saylamaz, hert türlü tillerde:hind, qıtay ve yaponca kitap veren olur ise, qabul ider. Kunü kelir onıñ da ehli(bilicisi) bulunır, oqur. Her halda bizim umidimiz yucedir. Qıraathanemiz Avropa usulına tamamen kiremedi ise de, lakin İstanbul qıraathanelerini çoq keçmiştir. Ama orada şimdilik qave, çay satılıyur imiş. Vaqtı keldikte, ona da çare bulunır.icap iderse (kerekli olır ise) qaldırılır ve yaki qave ve çay içün qıraathane yanında bir şube-i mahsuse açılır.
Yuqarıda söyledigimiz qaideye tatbiqan(uygulayaraq) biz Qırımlılar, her ne qadar Avrupa biçimi palto kiyer isek de, lakin belimize şarq adetince uçqur bağlamaqtan ayrılmadığımız kibi, qıraathane ve saire bir hususlarımızın dahi qave cezbesinde bağlamasında taacip olunacaq bir şey yoqtur, zani ideriz.
Terciman,-1906, Fevral 24,
(Arab Urufatında)
...Şimdi bir de Bağçasaray qıraathanesini seyir idelim. Bu qıraathane bazı bir gençlerin gayretile pek az para ile bundan iki uç ay evelsi meydana kelmiş bir şeydir. Saqlı parası yoq, vaqufı yoq. Binaen aleyh(şunın içün) ucrelerinde kitap dahi yoq. kitap ve gazet tedarik itmek içün para lazım, albu ki, qıraathaneniñ maqsadı-meccanen(bedava) faide itmek. Para almaq yoq, ve para alındığı taqdirde bile, bizim ehaliniñ tabiatı ve adetine kore, hiç kimse para verip, çaysız, qavesiz ve tütünsiz bir yere kirip, saatlerce kitap ve gazet oquyamaz. Bu şiylere diqqat itmeli de, soñra Bağçasarayı tenkit itmeli. Bunuñle beraber bugunde Bağçasaray qıraathanesinde rusça ve türkçe Niva, Vozrojdenie, Asr-i Cedit, Servet funun jurnalları ve Terciman, Qazan Muhbiri, Fikir, Sabah, İqdam, Asır, Hayat, Rus, Russkiye vedomosti, Birjevıe vedomosti gazetlerini ve ucresinde bir qaç rus ve osmanlı muharrirlerin eserini kormek mumkündir. Ebet, bunlar qıraathane içün azdır. Lakin yavaş, yavaş her şey sırasına miner, kitap ve gazetler artar.
Şukür elhamdulillah, Bağçasaray ehalisi qıraathaneye rağbet ve muhabbet idup-kirip-çıqıyurlar. Oquyan da keliyur, oqumayan da keliyur, ve oqumaya bilenleri oqutup diñliyur. Añlamaya, bilmeye arzu ve haves olduğı korüniyur.Ve bazı maarifperver efendiler hep kitaplar bahşış ve hediye itmekteler ve daha idecekleri malümdır. Oyle ya, bir adamın kendisine luzümsiz kitapları bir-iki kapikke satmaqtan cemaat faidesine olan qıraathaneye vaquf itmekten daha guzel şiy olurmu? Qıraathane ne lisan ve ne de fen saylamaz, hert türlü tillerde:hind, qıtay ve yaponca kitap veren olur ise, qabul ider. Kunü kelir onıñ da ehli(bilicisi) bulunır, oqur. Her halda bizim umidimiz yucedir. Qıraathanemiz Avropa usulına tamamen kiremedi ise de, lakin İstanbul qıraathanelerini çoq keçmiştir. Ama orada şimdilik qave, çay satılıyur imiş. Vaqtı keldikte, ona da çare bulunır.icap iderse (kerekli olır ise) qaldırılır ve yaki qave ve çay içün qıraathane yanında bir şube-i mahsuse açılır.
Yuqarıda söyledigimiz qaideye tatbiqan(uygulayaraq) biz Qırımlılar, her ne qadar Avrupa biçimi palto kiyer isek de, lakin belimize şarq adetince uçqur bağlamaqtan ayrılmadığımız kibi, qıraathane ve saire bir hususlarımızın dahi qave cezbesinde bağlamasında taacip olunacaq bir şey yoqtur, zani ideriz.
Terciman,-1906, Fevral 24,
(Arab Urufatında)
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)