Antqa Sadıqlıq-Noman Çelebicihan'ğa-İsa Abduraman

Antqa Sadıqlıq-Noman Çelebicihan'ğa

Kureşip aqiqat nurları içün,
Aqsızlıq zulmeti içinde soldıñ.
Cellatnıñ kozüne baqarkensiñ tik,
Yarınğa kuneşday aydın ız saldıñ.

O ıznı silmekçün
Satır ve sözler,
Defter ve kitaplar
Atıldı otqa.
Yavuzlıq tütüni acıtqan kozler
Tutuldı qurşunğa, tutuldı oqqa...

Ayaqlar astına alındı Millet.
Ağladı deñiz, dağ, muqaddes topraq.
Biz-Halqmız!
Ayaqqa turarmız ille!
Dep ogge ıntıldıq,
Çoqluqnı toplap.

Adıñnı yazaraq mavı bayraqqa,
Sadıqlıq bildirip sen etken antqa,
Baq, halqıñ turmaqta kene ayaqqa.
Eşite,
Sen deysiñ Yol yoqtır artqa!

Emiriñ
Demirge
Dönerek
Bugun,
Kimnidir ayavsız
Dçgerek bugun,
Qap-qara işlerge
Çekerek yekün,
Milletni yuksekke koterir.
Amin!


Анткъа Садыкълыкъ-Номан Челебиджихан'гъа

Курешип акъикъат нурлары ичюн,
Акъсызлыкъ зулмети ичинде солдынъ.
Джеллатнынъ козюне бакъаркенсинъ тик,
Ярынгъа кунешдай айдын ыз салдынъ.

О ызны сильмекчюн
Сатыр ве сёзлер,
Дефтер ве китаплар
Атылды откъа.
Явузлыкъ тютюни аджыткъан козлер
Тутулды къуршунгъа, тутулды окъкъа...

Аякълар астына алынды Миллет.
Агълады денъиз, дагъ, мукъаддес топракъ.
Биз-Халкъмыз!
Аякъкъа турармыз илле!
Деп огге ынтылдыкъ,
Чокълукъны топлап.

Адынъны язаракъ мавы байракъкъа,
Садыкълыкъ бильдирип сен эткен анткъа,
Бакъ, халкъынъ турмакъта кене аякъкъа.
Эшите,
Сен дейсинъ Ёл ёкътыр арткъа!

Эмиринъ
Демирге
Дёнерек
Бугун,
Кимнидир аявсыз
Дчгерек бугун,
Къап-къара ишлерге
Чекерек екюн,
Миллетни юксекке котерир.
Амин!

Ana Tilim-Remzi Burnaş

Ana Tilim-Remzi Burnaş

Er bir halqnıñ oz tili bar
Yaresinen sırdaşqan,
Baldan tatlı o til oña,
O bir vaqıt untulmay.
MEnim tuvğan halqımnıñ da
Oz tili bar yırlaşqan,
Biñ bir yıldız arasında
Bu til maña-tolğun ay.
Bu til meni beşiğimde
Aynenninen ostürgen,
Yaşlığımdan yetekley o
Tutıp menim qolumdan.
Bir ecasın coymam onıñ.
Bir arifin unutmam,
Tuvğan halqım onnen bahtlı-
Ur ayatnıñ qoynunda!

Ана Тилим-Ремзи Бурнаш

Эр бир халкънынъ оз тили бар
Яресинен сырдашкъан,
Балдан татлы о тиль онъа,
О бир вакъыт унтулмай.
МЕним тувгъан халкъымнынъ да
Оз тили бар йырлашкъан,
Бинъ бир йылдыз арасында
Бу тиль манъа-толгъун ай.
Бу тиль мени бешигъимде
Айненнинен остюрген,
Яшлыгъымдан етеклей о
Тутып меним къолумдан.
Бир эджасын джоймам онынъ.
Бир арифин унутмам,
Тувгъан халкъым оннен бахтлы-
Ур аятнынъ къойнунда!

Almaniyağa-Almanyağa Aydalğan Koy-Qırımlı-Kırımlı Nazi Kurbanları- Qurbanları

Cenk yıllarında Qırımdan tek ayrı qorantalar degil de, butün koyler bile aydalğan yerler oldı.

İçki rayonındaki Besüt koyü işte boylelerinden. O koy şimdi yoq. Çünki butün ealisi Almaniyağa aydalğan soñ viranege çevirildi, soñra ise o koy olğan yerden Şimaliy Qırım kanalı keçti.

Besütte cenk yıllarında 20-30 qoranta bar edi. Deerlik butün qorantalar aydap alıp ketildi. Em tek Besüt degil de, etraftaki Beşhoca, Qılçora, Mollaqay koyleriniñ ealisi de Germaniyağa aydaldı.

Nemseler(Almanlar) sovet askerleriniñ sıqıştıruvından keri çekilir ekenler, yerli ealini reinge alıp kettiler.

Adamlar 1944 senesi mart 25-te cayav-calpı Grammatikovo (Krasnoflotskaya) stantsiyasına ketirile. O yerden poezd(tren)nen Kezlevge, andan barjalarğa toldurılıp Odessağa, andan da Almaniyağa alıp ketile.

Besüt koyünden alıp ketilgen qorantalardan biri Kudakovlar ailesi edi. Bu qorantadan Almaniyağa:

Qorantanıñ başı Mevlüd Ali Hayredin oğlu Kudakov, onıñ omür arqadaşı Gulsüm Kudakova (1977 senesi
Ozbekistanda oldi),

balaları: Gulizar( 1924 s.d.)
Urie (1927 s.d.)
Memecan (1929 s.d.)
Nurie (1931 s.d.)
Abkerim (1935 s.d.)
Dilara (1938 s.d.)
Şaip (1941 s.d.)

aydap alıp ketildi. Bu qorantanıñ kene bir azası Mamedie cenk başlanmazdan evel orduğa çağırılğan edi. O, qorantasını 1946 senesi Taşkent civarındaki Keles stantsiyasında taptı.

Bu aile Almaniyanıñ Branşebay şeeri yaqınındaki Gruden Yager (Yeşil Ada) degen yerge barıp tüşe ve bauer qolunda çalışalar. Dağ keseler, maşinalar yaqarlıq olmağanından gazgeneratorda çalışqanı içün olarğa ağaç komür azırlaylar.

1945 senesi mayıs 9-da azat etilip, filtratsiya lagerinde olıp, soñra Ozbekistanğa yollanalar. 1945 sene noyabr 7-de Ozbekistanğa barıp çıqalar.

Kudakovlardan-Urie şimdi Aqmescit rayonınıñ Pionerskoe-1 massivinde, Solneçnaya soqağındaki 1-ınci evde, oğlu Zufer Osmanovnıñ yanında yaşay.

Siziñ diqqatıñızğa Urie Kudakova oz doğğan koyü aqqında yazğan şiirni bazı bir qısqartuvlarnen taqdim etemiz.

Doğğan Koyüm

Doğğan koyüm Besüt edi,
Metrikada qaldı adı.
Bizler içün pek zevqlı
Ola edi onıñ adı.

Koyçigimiz merhametli,
Bereketli bir koy edi.
Çoçamiyler em torğaylar
Erte tañda yırlay edi.

Arpa, aşlıq tolu edi.
Ambarlarda em evlerde.
Koyçigimiz pek yaraşıq
Qoy, qozular yure edi.

Erte tañda turıp er kes
Kete edi oz işine.
Toy-dügünge oşay edi
Baqsan eger yaş, qızına.

Barıp baqtım koyümizin,
Bir temel de saqlanmağan.
Selam berdim. Baş koterip
Olmadı iç qarşı alğan.

Şeker-şerbet suvumızdan
Bir tamçıçıq bile yoq.
Babalarımız qazğan quyu
Yerinde bar tek bir oyuq.

Koyumizge qaytır edik,
Sürülgen o saban ile.
Atta yeri qalğanı yoq,
Qayda edi, Alla bile.

Qart babalar, qartanalar
Bunı korip neler derler?
Qırımğa kete er kes,
Aziz, dep tuvğan yerler.

Men yazaman sizge, dostlar,
Korgenimni. Yaş edim.
Menim babam kuznets edi,
Demir dögüp yaşadı.

Bala çağa ostürdi o,
Qıyınlıqtan qaçmadı.
Gece-kundüz çalışıp p
Elal otmek aşadı.